Czwarta rocznica protestów na Białorusi. „Społeczeństwo jest tu inne, niż rosyjskie”

2024-08-09, 08:49  Polska Agencja Prasowa/Redakcja
Protest w Mińsku (16 sierpnia 2020)/fot. Viktar Palstsiuk - Praca własna, CC BY-SA 4.0

Protest w Mińsku (16 sierpnia 2020)/fot. Viktar Palstsiuk - Praca własna, CC BY-SA 4.0

Sfałszowane wybory prezydenckie na Białorusi w 2020 roku stały się momentem przełomowym, który zmienił trajektorię historii Białorusi – uważa niezależny białoruski politolog Walerij Karbalewicz. Mija czwarta rocznica głosowania i masowych protestów w tym kraju.

– To był moment przełomowy, punkt, w którym zaczął się nowy etap historii kraju, być może nawet najważniejsze wydarzenie w historii współczesnej Białorusi – mówi Karbalewicz o wyborach z 9 sierpnia 2020 r. i masowych protestach, które wywołało ich sfałszowanie.

W 2020 r. Białorusini masowo wychodzili na ulice – najpierw, by zademonstrować poparcie dla opozycyjnych kandydatów, a potem w proteście przeciwko ich aresztowaniu i sfałszowaniu wyborów. Władze ogłosiły zwycięzcą Alaksandra Łukaszenkę, który już wtedy rządził krajem od 26 lat. Następnie reżim przystąpił do niszczenia opozycji, niezależnych mediów, struktur społeczeństwa obywatelskiego.

– Dla Łukaszenki 2020 rok to jest trauma, która ciągle powraca w jego wypowiedziach i która zdeterminowała jego działania, w tym masowe represje, przesądziła o wybranym kierunku polityki – dodaje analityk.

Od autorytaryzmu do totalitaryzmu

Jak ocenia, w 2020 r. Łukaszenka uznał, że to, co się stało, to „efekt niezupełnie prawidłowej polityki, i (że) do utrzymania władzy potrzebna jest poważna transformacja nie tylko reżimu politycznego, ale i całego społeczeństwa”.

– Ta transformacja trwa, a jej wektorem jest przejście od autorytaryzmu do totalitaryzmu. To dotyczy wszystkich sfer – (w tym) życia politycznego, gospodarczego. Jej elementem jest ścisła kontrola nad całym społeczeństwem. Nie chodzi już o walkę z opozycją – teraz, niczym w ZSRR, wrogiem i przestępcą jest każdy, kto myśli inaczej – mówi Karbalewicz.

W polityce zagranicznej ta zmiana oznacza radykalny i ideologiczny zwrot ku Rosji, w tym poparcie wojny na Ukrainie, z umożliwieniem ataku z terytorium Białorusi włącznie. – Białoruś całkowicie wpisała się w globalny, polityczny konflikt z Zachodem. Teraz możemy powiedzieć, że ten sojusz białorusko-rosyjski to, po pierwsze, unia personalna pomiędzy Łukaszenką i Putinem, a po drugie integracja gospodarek, systemów społecznych, ideologiczne wpisanie się w konstrukt „ruskiego miru” – zaznacza politolog.
W kontekście rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie oznacza to, że na zachodniej, północnej i południowej granicy Białorusi powstaje „żelazna kurtyna”. – Jest to żelazna kurtyna w dosłownym sensie: na granicach z Białorusią powstają mury, budowane są zasieki i pola minowe” – dodaje Karbalewicz.

„Społeczeństwo białoruskie jest inne, niż rosyjskie”
Kolejny ważny element to emigracja polityczna na wielką skalę. Kilkaset tysięcy Białorusinów musiało opuścić kraj. – Mamy obecnie zjawisko białoruskiej diaspory, czego nie było wcześniej. Ta diaspora stała się podmiotem polityki międzynarodowej, który w znacznej mierze jest uznany przez świat zachodni – podkreśla politolog. To jeden z przejawów głębokiego rozłamu, do którego doszło na Białorusi i który „władze próbują wypchnąć poza granice kraju”.

Analityk zaznacza przy tym, że pomimo ogromnej presji machiny państwowej „nie udało się przerobić białoruskiego społeczeństwa, bo jest to inne społeczeństwo niż rosyjskie”. Według Karbalewicza Białorusini, nawet ci, którzy sympatyzują z Rosją i jej narracją, są przeciwni udziałowi białoruskiej armii w wojnie. – Moim zdaniem to był kluczowy czynnik, który zdecydował o tym, że (pomimo poparcia wojny, udostępnienia terytorium, infrastruktury itp. – przyp.) Łukaszenka nie zaangażował armii w wojnę na Ukrainie – ocenia Karbalewicz. Zwraca uwagę, że system dzisiejszej Białorusi cechują oparta na strachu mobilizacja społeczna oraz silna personalizacja, uzależnienie od „życia i rządów jednego człowieka”.

Blisko 1400 więźniów politycznych

Według obrońców praw człowieka od początku kampanii wyborczej w 2020 r. na Białorusi zatrzymano nawet 50 tys. osób. Obecnie za więźniów politycznych uznanych jest blisko 1400 osób. Żadna z nich nie została włączona do wymiany jeńców, która odbyła się ostatnio między Rosją i Zachodem.

– Niestety, z jednej strony Białoruś nie jest teraz priorytetowym punktem światowej polityki. Z drugiej – Białoruś z punktu widzenia zachodnich polityków nie ma zbyt dużej podmiotowości. Czyli mówiąc krótko, uważają oni, że lepiej rozmawiać od razu z Putinem – konstatuje Karbalewicz.

Kraj i świat

Schudrich o próbie podpalenia synagogi: w Polsce nie ma miejsca na nienawiść i antysemityzm

Schudrich o próbie podpalenia synagogi: w Polsce nie ma miejsca na nienawiść i antysemityzm

2024-05-01, 20:40
Papież apeluje do Polaków: Módlcie się za Kościół, ojczyznę i o pokój [wideo]

Papież apeluje do Polaków: Módlcie się za Kościół, ojczyznę i o pokój [wideo]

2024-05-01, 14:13
Prezydent Andrzej Duda: 20 lat obecności w UE to bardzo dobry czas dla Polski

Prezydent Andrzej Duda: 20 lat obecności w UE to bardzo dobry czas dla Polski

2024-05-01, 11:40
Prezydent Duda: Obecność w Unii Europejskiej to polska racja stanu [wideo]

Prezydent Duda: Obecność w Unii Europejskiej to polska racja stanu [wideo]

2024-04-30, 20:27
Prokurator krajowy: Jednym z moich priorytetów rozliczenie przestępstw z lat 2016-2023

Prokurator krajowy: Jednym z moich priorytetów rozliczenie przestępstw z lat 2016-2023

2024-04-30, 13:37
Minister Wieczorek: Kierunki lekarskie powstałe w ostatnich latach zostaną skontrolowane

Minister Wieczorek: Kierunki lekarskie powstałe w ostatnich latach zostaną skontrolowane

2024-04-30, 10:03
Orlen pod lupą. Premier będzie rozmawiał z prokuratorem generalnym, Obajtek odpowiada

Orlen pod lupą. Premier będzie rozmawiał z prokuratorem generalnym, Obajtek odpowiada

2024-04-29, 15:53
Sąd wydał wyrok ws. organizacji koncertu WOŚP, podczas którego zginął Adamowicz

Sąd wydał wyrok ws. organizacji koncertu WOŚP, podczas którego zginął Adamowicz

2024-04-29, 15:18
Irena Koźmińska: Nauczyciele powinni codziennie czytać uczniom przez 20 minut [wywiad]

Irena Koźmińska: Nauczyciele powinni codziennie czytać uczniom przez 20 minut [wywiad]

2024-04-28, 17:22
Całkowity zakaz czy tak, jak jest teraz Polacy podzieleni w sprawie handlu w niedzielę

Całkowity zakaz czy tak, jak jest teraz? Polacy podzieleni w sprawie handlu w niedzielę

2024-04-28, 11:12
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę