Projekt nowej ustawy medialnej: likwidacja RMN i abonamentu. Zaczynają się konsultacje

Jedną z proponowanych zmian jest likwidacja abonamentu rtv/fot. ilustracyjna, Pixabay

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpoczęło społeczne konsultacje projektu nowej ustawy medialnej. Wśród założeń są m.in. likwidacja abonamentu, reforma KRRiT i zniesienie Rady Mediów Narodowych. – Zależy nam na przygotowaniu ustawy w jak najbardziej demokratyczny sposób – powiedziała minister kultury Hanna Wróblewska.

Resort kultury zakłada, że rząd zajmie się projektem jesienią. – Media publiczne dotyczą każdego z nas. To nie tylko telewizja, ale też radio i prasa, które wpływają na kształtowanie opinii publicznej. To jeden z filarów demokracji, dlatego tak ważne jest stworzenie klarownych zasad funkcjonowania i zabezpieczenie niezależności mediów. Zależy nam na przygotowaniu ustawy w jak najbardziej demokratyczny sposób, dlatego też podjęliśmy decyzję o szerokich konsultacjach założeń, do których każdy będzie mógł się odnieść – powiedziała minister kultury dziedzictwa narodowego Hanna Wróblewska, cytowana w komunikacie resortu.

– Przez trzy miesiące będziemy zbierali uwagi, by na ich podstawie przygotować ustawę. Z konsultacji powstanie raport. Chcemy otworzyć dyskusję nad możliwymi kierunkami rozwiązań dla kwestii, które w dotychczasowym modelu przestały działać – wyjaśniła.

Jedną z najistotniejszych proponowanych zmian jest likwidacja abonamentu rtv, który dziś zobowiązany jest opłacać każdy posiadacz odbiornika radiowego i telewizyjnego. Według MKiDN, obowiązujący dotychczas system finansowania nie zapewnia stabilności mediów.

– Proponujemy likwidację abonamentu na rzecz finansowania mediów publicznych z budżetu państwa. Nie oznacza to jednak wprowadzenia dodatkowego opodatkowania. Założenia opierają się na przyznaniu gwarancji środków na realizację misji publicznej w wysokości co najmniej 0,09 proc. PKB rocznie – zapowiedziało MKiDN.

Skład KRRiT miałby być rotacyjny
Reforma ma objąć też Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Obecnie KRRiT liczy pięciu członków spośród których: dwóch powołuje Sejm, jednego Senat, dwóch prezydent. MKiDN chce przywrócenia dziewięcioosobowego składu Krajowej Rady. Według tego założenia, czterech członków KRRiT miałby powoływać Sejm, dwóch – Senat i trzech – prezydent. Dodatkowo skład KRRiT miałby być rotacyjny: przy zachowaniu sześcioletniej kadencji każdego członka KRRiT – co dwa lata miałaby następować wymiana jednej trzeciej członków.

Resort proponuje też rozszerzenie obecnych kompetencji KRRiT o: opracowanie krajowej bazy danych własności mediów; koordynację środków dotyczących usług medialnych spoza UE; prowadzenie monitoringu stanu pluralizmu mediów w Polsce.
Jak zapowiada resort, „KRRiT pozostanie regulatorem rynku mediów audiowizualnych i nie będzie rozszerzona na rynek prasy”.

– W konsekwencji tych zmian Rada Mediów Narodowych zostanie zlikwidowana, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2016 roku – zapowiedziało MKiDN.

Resort proponuje, by rady nadzorcze mediów publicznych powoływane były wspólnie przez KRRiT i MKiDN. – Istotnym elementem, jest także wprowadzenie dwuetapowego konkursu na członków zarządów spółek mediów publicznych. Wyboru najlepszego kandydata dokonywałaby KRRiT – podał resort.

W otwartych konkursach wybierane byłby rady programowe. – Proponujemy by KRRiT powoływała rady spośród kandydatów zgłaszanych przez organizacje pozarządowe oraz pracowników spółek publicznej radiofonii i telewizji. Rady programowe natomiast byłyby elementem społecznego nadzoru nad realizacją misji publicznej – podało MKiDN.
Nowa ustawa miałaby też zliberalizować sposób przyznawania koncesji na rozpowszechnianie programów drogą satelitarną lub kablową. MKiDN rekomenduje, by utrzymanie koncesji obowiązywało wyłącznie dla nadawców programów naziemnych.

Ograniczenie działalności medialnej samorządów
W projekcie znaleźć mają się też przepisy ograniczające działalność medialną samorządów. – Zależy nam na mocnej pozycji niezależnych mediów lokalnych, których zadaniem jest rzetelne informowanie, kontrola i krytyka społeczna, dlatego proponujemy wprowadzenie ograniczeń prowadzenia działalności na rynku medialnym przez jednostki samorządu terytorialnego – poinformował resort.

– Rekomendujemy by regulacjom poddać także kwestie kontroli koncentracji rynku medialnego pod kątem jej wpływu na pluralizm i niezależność redakcyjną oraz zasad wydawania środków publicznych na reklamy. Zależy nam, by środki te były wydatkowane w sposób transparentny i według obiektywnych, niedyskryminacyjnych kryteriów – podało ministerstwo.

Resort wskazuje, że przyjęte założenia ustawy medialnej to odpowiedź na implementację Europejskiego Aktu o Wolności Mediów (EMFA), który wszedł w życie 7 maja 2024 r., a także „naprawę obecnego stanu mediów publicznych w Polsce”.
– Media publiczne powinny gwarantować dostęp do rzetelnych informacji, a ich misja koncentrować się na kształtowaniu postaw obywatelskich i upowszechnianiu szeroko pojętej kultury – podkreślił resort.

Społeczne konsultacje nad nową ustawą medialną mają potrwać trzy miesiące. –W październiku zostanie opublikowany raport z konsultacji. Pod koniec roku projekt ustawy zostanie skierowany do konsultacji publicznych i międzyresortowych – zapowiedział resort.