Politolog o zamachu na Roberta Ficę: na długo naznaczy słowackie społeczeństwo
Szpital w Bańskiej Bystrzycy, w którym przebywa premier Słowacji Robert Fico/fot. Martin Divisek, PAP
Szef słowackiego Instytutu Spraw Publicznych Grigorij Meseżnikov powiedział, że zamach na premiera Roberta Ficę „na długo naznaczy słowackie społeczeństwo i jego rozwój polityczny”. Jego zdaniem Jest możliwe, że Słowacja będzie rozwijać się w innym kierunku, niż dotąd.
„Pozostaje pytanie, czy w lepszym, czy gorszym”, bo są ludzie, którzy „chcieliby ograniczyć przestrzeń dla wolnej konkurencji politycznej” – dodał analityk. Sprecyzował, że ma na myśli tych polityków, którzy obwiniają swoich przeciwników o to, co się stało. Zwrócił uwagę, że w lewicowo–narodowej koalicji rządzącej są też osoby bardziej umiarkowane i pragmatyczne. – Najważniejszą rzeczą jest teraz, aby premier wyzdrowiał, wrócił do swoich konstytucyjnych obowiązków, ale oczywiście natura urazu jest tak poważna, że prawdopodobnie zajmie to trochę czasu, więc ważne jest teraz, jaka osoba go teraz zastąpi – podkreślił Meseżnikov.
Jego zdaniem najprawdopodobniej będzie to wicepremier, minister obrony Robert Kaliniak, który formalnie jest też wiceprzewodniczącym partii premiera Kierunek – Słowacka Socjaldemokracja (Smer–SSD). Był ministrem w kilku rządach i zdaniem rozmówcy jest to kandydat najbardziej brany pod uwagę. Jak dodał ekspert, z jego punktu widzenia bardzo ważne jest, że Kaliniak jest jasno prozachodnim politykiem.
W jakim kierunku pójdzie Słowacja?
– Co dalej będzie ze Słowacją i jej dalszym rozwojem politycznym? Jakie będą relacje między rządzącą koalicją a opozycją? – zastanawiał się Meseżnikow, przypominając, że obecny rząd rozpoczął po dojściu do władzy wiele zmian, na które zareagowano protestami. Także Unia Europejska wyraziła pewne zaniepokojenie tym, co się stało w dziedzinie praworządności. Jego zdaniem umiarkowane skrzydło w koalicji reprezentowane właśnie przez Kaliniaka może doprowadzić do pewnej korekty tego, co zaczął robić rząd Ficy. Możliwy jest także inny scenariusz i może nastąpić wzmocnienie rozpoczętego procesu, co może wywoływać konflikt.
Szef ISP nie uważa, że odpowiedzialność za atmosferę w kraju dzieli się równo między opozycję i koalicję. – Ktokolwiek ma władzę, forsuje coś, z czym społeczeństwo może się zgodzić lub nie musi się zgadzać, ale nie można wszystkiego tłumaczyć wygraną w wyborach – stwierdził. Zgodził się z zarzutami, że często retoryka na wiecach i protestach miała charakter zbyt osobisty, atakujący konkretne osoby.
100 dni pokoju politycznego?
– Największa partia opozycji Postępowa Słowacja proponuje teraz nawet sto dni spokoju politycznego. Nie mogę sobie wyobrazić, jak to ma wyglądać, ale oni już odwołali wszystkie swoje działania przed wyborami europejskimi – zauważył Meseżnikov. Podkreślił, że tym samym zaczęli coś robić. Jego zdaniem w lustro powinna spojrzeć przede wszystkim koalicja rządząca, bo to ona ponosi odpowiedzialność za działania, które stoją w sprzeczności z zasadami demokracji.
Analityk uważa, że atmosfera w kraju ma konkretne przyczyny i nie można ich natychmiast usunąć. Problemem są np. sieci społecznościowe. „Informacje są celowo rozpowszechniane przeciwko narracji demokratycznej, są toksycznie prorosyjskie, antyzachodnie i tak dalej. Przejmuje to ta część społeczeństwa, która jest bardziej przychylna koalicji rządzącej. Starsi obywatele, ludzie, którzy wcześniej czuli się niewystarczająco zmotywowani do udziału w procesie politycznym, teraz znajdują tam treści, które do nich przemawiają” – powiedział Meseżnikov. Dodał, że należy zrobić dwa kroki do tyłu, ale nie da się uniknąć dyskusji o tym, kto jest naprawdę odpowiedzialny za istniejącą nienawiść. – Nie możemy jej uniknąć tylko dlatego, że Fico jest w ciężkim stanie – ocenił.
– Gesty są potrzebne. Moim zdaniem byłoby dobrze, gdyby istniała jakaś nieformalna platforma, skupiająca przedstawicieli partii rządzących i partii opozycyjnych. Być może prezydent elekt Peter Pellegrini mógłby się do tego przyłączyć – stwierdził Meseżnikow, który jest zdania, że do takiego grona mogłyby dołączyć autorytety naukowe i intelektualne. Pierwszym sygnałem było spotkanie w czwartek prezydent Zuzany Czaputovej i prezydenta elekta – ocenił politolog. Jak zauważył, jeżeli Pellegrini chce przyczynić się do pojednania, do jakiegoś dialogu między dwoma obozami, to musi przyznać, że po stronie, po której stał, nie wszystko było w porządku. – Nie musi robić tego w otwartej formie, ale po prostu musi. Musi zaprezentować się w inny sposób, niż dotychczas. Kiedy to zrobi, myślę, że może odegrać pozytywną rolę, chociaż zawsze dodaję, kiedy myślę o takich rzeczach, że jestem sceptyczny – stwierdził Meseżnikov.
