Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego zapis o immunitecie parlamentarnym
Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego objęcie immunitetem parlamentarnym "innej działalności związanej nieodłącznie ze sprawowaniem mandatu".
Irena Lipowicz chce, by TK zbadał, czy zapis ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, że immunitetem objęta jest „także inna działalność związaną nieodłącznie ze sprawowaniem mandatu”, stanowi nieuzasadnione rozszerzenie immunitetu w stosunku do regulacji zawartych w Konstytucji.
W ocenie Rzecznik, zaskarżony przepis prowadzi do naruszenia konstytucyjnej zasady równości. Wprowadzenie przywilejów i odstępstwo od równego traktowania obywateli nie znajduje w tym wypadku uzasadnionego oparcia w żadnych wartościach i normach konstytucyjnych.
Według RPO zakwalifikowanie danego działania jako wchodzącego bądź nie wchodzącego w zakres sprawowania mandatu nie zostało uregulowane w przepisach prawa w sposób precyzyjny i nie budzący wątpliwości. Taka sytuacja stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawnego, z której wynika m.in. zasada przyzwoitej legislacji - uważa RPO.
Zdaniem RPO efektem tej regulacji jest także ograniczenie prawa do sądu osób trzecich, gwarantowane zarówno przez konstytucję, jak i europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Zdaniem RPO, swobodne działanie posła nie wymaga ochrony przed ponoszeniem odpowiedzialności bez zgody Sejmu w ramach „innej działalności związanej nieodłącznie ze sprawowaniem mandatu”. Ponadto przepis narusza ściśle związane z prawem do sądu prawo do ochrony czci i dobrego imienia.
W swym wniosku RPO podkreśliła, że poseł nigdy nie będzie ponosił odpowiedzialności za działania wchodzące w zakres sprawowania mandatu. Jednakże, jeżeli swym działaniem naruszył prawa osób trzecich, może ponieść odpowiedzialność sądową, która jest uzależniona od zgody Sejmu. Oznacza to, że bez ograniczeń i dodatkowych warunków (zgoda Sejmu) poseł odpowiada za te czyny, które pozostają poza zakresem działań wchodzących w zakres sprawowania mandatu. Osoba trzecia, której prawa naruszył poseł, będzie mogła pociągnąć go do odpowiedzialności sądowej bez konieczności uzyskania zgody parlamentu, o ile działanie nie wchodzi w zakres sprawowania mandatu. Jeżeli prawa osoby trzeciej zostały naruszone działaniem wchodzącym w zakres sprawowania mandatu albo poseł miałby ponieść odpowiedzialność karną, niezbędna jest zgoda odpowiedniej izby parlamentu.
Według RPO pojęcie „działalności związanej nieodłącznie ze sprawowaniem mandatu” budzi wątpliwości w doktrynie, w której prezentowane są zasadniczo dwa stanowiska. Jedno zawęża zakres immunitetu parlamentarnego tylko do działalności podejmowanej na forum parlamentu i w jego organach, drugie natomiast rozszerza go także na działania posła poza parlamentem, ale ściśle i nieodłącznie związane z wykonywaniem mandatu.
Ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora stanowi: "Poseł lub senator nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu. Za taką działalność poseł lub senator odpowiada tylko przed Sejmem lub Senatem. Działalność, o której mowa w ust. 1, obejmuje zgłaszanie wniosków, wystąpienia lub głosowania na posiedzeniach Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego oraz ich organów, na posiedzeniach klubów, kół i zespołów poselskich, senackich lub parlamentarnych, a także inną działalność związaną nieodłącznie ze sprawowaniem mandatu". (PAP)