Od NBP dla kolekcjonerów. Prezydent Stanisław Wojciechowski na srebrnej monecie [wideo]
2023-04-04, 09:50 Redakcja/NBP
Nowa moneta wyemitowana przez Narodowy Bank Polski/fot. nbp.pl
Moneta o nominale 10 zł jest wykonana ze srebra, ma średnicę 32 milimetry i masę 14,14 grama. Zostanie wyemitowana w nakładzie do 10 tys. sztuk i będzie dostępna w cenie 190 zł od 4 kwietnia.
Na rewersie monety znajdują się: wizerunek Stanisława Wojciechowskiego, faksymile jego podpisu, lata życia, Order Orła Białego, którym został odznaczony, oraz słowa, które wypowiedział jako prezydent 12 maja 1926 r.: Stoję na straży honoru Wojska Polskiego, reprezentuję tutaj Polskę. Awers monety, obok stałych elementów jak wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, nominał oraz rok emisji, przedstawia historyczny wizerunek budynku Belwederu.
Stanisław Wojciechowski był drugim prezydentem II Rzeczypospolitej; urząd ten sprawował w latach 1922–1926.
Urodził się w 1869 r. w Kaliszu w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Działalność konspiracyjną rozpoczął w trakcie studiów na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, gdzie wstąpił do tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Od 1890 r. należał do Centralizacji (władz naczelnych) Zetu. Niemal równocześnie został także członkiem Zjednoczenia Robotniczego. Pozostawał wówczas pod dużym wpływem Edwarda Abramowskiego i jego filozofii. W 1892 r., zmuszony do emigracji, współtworzył Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich i Polską Partię Socjalistyczną, a jako emisariusz na kraj formował konspiracyjną PPS. W czasie rewolucji 1905 r. zrezygnował z członkostwa w partii kierowanej przez „młodych”, którzy wykreślili z programu postulat walki o niepodległość, i wycofał się z działalności konspiracyjnej.
W 1906 r. zamieszkał w Warszawie, gdzie współtworzył ruch spółdzielczy. Był redaktorem czasopisma „Społem”, autorem wielu publikacji poświęconych tej tematyce.
W 1914 r., po wybuchu wojny, został członkiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego miasta Warszawy i Komitetu Narodowego Polskiego, a po wyjeździe na wschód w 1915 r. – Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji. Tam współpracował ściśle z późniejszym premierem i przyjacielem Władysławem Grabskim z tajnej Ligi Narodowej, niosąc pomoc uchodźcom.
Po powrocie do Polski, od stycznia 1919 r. zasiadał w gabinecie Ignacego Jana Paderewskiego (następnie Leopolda Skulskiego) jako minister spraw wewnętrznych. Zaangażował się w przygotowanie projektu konstytucji, zorganizował resort, administrację państwową i samorządową oraz policję państwową. W 1921 r. wstąpił do PSL „Piast” i z ramienia tej partii został wybrany w wyborach prezydenckich po śmierci Gabriela Narutowicza.
Jako prezydent musiał gasić liczne konflikty polityczne i partyjne. Okazał się stanowczy, gdy 12 maja 1926 r. na moście Poniatowskiego w Warszawie spotkał się z marszałkiem Piłsudskim i towarzyszącymi mu oficerami. „Stoję na straży honoru Wojska Polskiego, reprezentuję tutaj Polskę” – miał mu powiedzieć, zastępując drogę do budynków urzędów konstytucyjnych.
Wobec przedłużających się walk w stolicy podał się do dymisji. W okresie rządów sanacji ponownie działał w ruchu spółdzielczym i prowadził wykłady w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz w Szkole Głównej Handlowej.
Zmarł 9 kwietnia 1953 r. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.
Srebrne monety „Stanisław Wojciechowski” można kupić w Oddziałach Okręgowych NBP i sklepie internetowym NBP Kolekcjoner.
![W Gdańsku zatrzymano sprawców zniszczenia wystawy o Janie Pawle II [wideo]](public/info/2023/thumb_480_0/2023-05-18_168439866210.jpg)
![Poseł Górska: PiS ma realne i konkretne propozycje dla Polaków [Rozmowa dnia]](public/info/2023/thumb_480_0/2023-05-17_168428545610.jpg)
