13 lutego obchodzony jest XII Światowy Dzień Radia. Od 1920 roku na fali!

2023-02-13, 09:33  IAR/Agata Raczek/Redakcja
Polskie Radio PiK ma już 88 lat./fot. PR PiK/archiwum

Polskie Radio PiK ma już 88 lat./fot. PR PiK/archiwum

Dzień ten upamiętnia inaugurację rozgłośni Narodów Zjednoczonych w 1946 roku. Pierwszym krajem, w którym rozpoczęto regularne nadawanie programu radiowego były – w 1920 roku – Stany Zjednoczone. Dwa lata później powstała BBC – Brytyjska Korporacja Nadawcza, a trzy lata po BBC radio zaczęło nadawać w Warszawie.

Za początek rodzimej radiofonii uznaje się datę 1 lutego 1925 roku. W niedzielny wieczór o godzinie 18.00 w stacji nadawczej Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie przy ulicy Narbutta, przed mikrofonem zasiadł inżynier Roman Rudniewski. Wydarzenie to przyjmuje się za pierwszą, eksperymentalną audycję radiową. Polskie Radio liczy zatem 98 lat, 8 sierpnia 1925 roku oficjalnie powstała bowiem spółka „Polskie Radio. Regularne nadawanie programu Polskie Radio rozpoczęło 26 listopada 1925 roku.

Pierwszą solistką, która występowała w 1925 roku przed mikrofonem Polskiego Radia, w stacji nadawczej Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego przy ulicy Narbutta w Warszawie, była Maria Wiłkomirska.

„Halo, halo, Polskie Radio Warszawa…

18 kwietnia 1926 roku oddano do użytku Rozgłośnię Polskiego Radia w Warszawie. Z odbiorników popłynęły słowa „Halo, halo, Polskie Radio Warszawa…. Początkowo audycji słuchało niespełna 5 tysięcy osób. Większość czasu antenowego zajmowała muzyka. Cały program był nadawany na żywo, głównie wieczorem. Radio mogło mieć coraz większe oddziaływanie dzięki rozpoczętej w latach 20. produkcji odbiorników radiowych. Dla dużej części mieszkańców Polski były one pierwszym urządzeniem elektronicznym w domu. Pierwsze radioodbiorniki nie były jednak doskonałe, jeżeli chodzi o odbiór.

Radiowe władze od początku postawiły na rozwój ośrodków regionalnych, wychodząc z założenia, że ogólnopolskiego radia nie można przygotowywać tylko z Warszawy. Kolejno powstawały rozgłośnie w Krakowie, Poznaniu i Katowicach, zaś 15 stycznia 1928 roku odezwało się Radio w Wilnie. Rozgłośnia wileńska szybko stała się kulturotwórczym ośrodkiem Polskiego Radia, gromadząc wokół siebie osobowości artystyczne, do których należeli między innymi Czesław Miłosz, Konstanty Ildefons Gałczyński czy Witold Hulewicz autor pierwszego radiowego słuchowiska i pionierskich realizacji spektakli Teatru Radiowego. Innym ważnym ośrodkiem w okresie międzywojennym była rozgłośnia Polskiego Radia we Lwowie, uruchomiona w 1930 roku. Do znanych postaci występujących na jej antenie należeli między innymi Włada Majewska, Czesław Halski, Adam Sołtys i Wiktor Budzyński.

Od 1927 roku Polskie Radio nadawało niedzielne msze święte, transmitowane z katedry w Poznaniu. Kiedy w 1931 roku uruchomiono watykańską stację radiową, Polskie Radio zaczęło transmitować błogosławieństwo papieskie, a potem orędzia Ojca Świętego. Po wojnie rządzący komuniści zakazali transmitowania mszy. Dopiero w 1980 roku, po ponad 30 latach przerwy, powróciły one na antenę Polskiego Radia. Gospodarzem mszy od początku jest warszawska bazylika św. Krzyża.

Od początku istnienia Polskiego Radia cenną pozycję zajmowały, i do dziś cieszą się ogromną popularnością, radiowe słuchowiska oraz adaptacje polskiej i światowej literatury. Teatr Polskiego Radia, nazywany często „Radiowym Teatrem Wyobraźni, wyemitował pierwsze słuchowisko już w listopadzie 1925 roku. Była to „Warszawianka Stanisława Wyspiańskiego, w reżyserii Mikołaja Alojzego Kaszyna. Audycja uświetniła obchody 95. rocznicy wybuchu Powstania Listopadowego. Odegrano ją „na żywo i niestety nie została utrwalona. Współczesny Teatr Polskiego Radia zajmuje się produkcją i nadawaniem słuchowisk, będących najczęściej realizacjami utworów scenicznych. Teatr przygotowuje kilkanaście premier rocznie. Szczególną formą są powieści dźwiękowe w odcinkach, adaptacje prozy, a także powieści radiowe „Matysiakowie i „W Jezioranach. W Polskim Radiu powstały kultowe słuchowiska, cieszące się niesłabnącym powodzeniem przez kilkadziesiąt lat, jak słuchowisko radiowej Trójki „Kocham pana, pana Sułku autorstwa Jacka Janczarskiego. Główną rolę grał w nim Krzysztof Kowalewski (zmarł w 2021), który stworzył mistrzowski duet z Martą Lipińską.

Konkurs Chopinowski

Obecnie radiowe słuchowiska to multimedialne realizacje, wykorzystujące montaż elektroniczny i specjalne efekty, osiągane dzięki współczesnej technice akustycznej. W początkach Polskiego Radia były często nagrywane w plenerze, później bezpośrednio przed mikrofonem z użyciem najprostszych efektów dźwiękowych. Przełomowy w polskiej radiofonii był rok 1935. Wprowadzono wówczas wiele technicznych nowości, wśród nich zapis dźwięku na stalowej taśmie. Codzienną praktyką stało się nagrywanie wielu audycji, przedtem nadawanych wyłącznie na żywo. Już w 1927 roku Polskie Radio rozpoczęło międzynarodową wymianę programów. Wielkim wydarzeniem okresu międzywojennego były transmisje Konkursów Chopinowskich, począwszy od pierwszego z nich, w styczniu 1927 roku. Możliwe stały się też bezpośrednie transmisje z zawodów sportowych.

Nie do przecenienia była rola Polskiego Radia podczas II wojny światowej. Rozgłośnia umożliwiała docieranie z informacjami za linię frontu, między innymi do krajów okupowanych przez Niemcy, pełniła funkcje dywersyjne, budowała poczucie jedności, podtrzymywała ducha oporu oraz wiarę w zwycięstwo. Od początku września 1939 roku, dzięki Polskiemu Radiu, ludność stolicy dowiadywała się o sytuacji w mieście i o postępach w walkach. Kiedy w pierwszych dniach wojny Niemcy zniszczyli radiostację w Raszynie, jej funkcję przejęła Warszawa II. Nadawała od 7 do 23 września, między innymi słynne przemówienia prezydenta stolicy Stefana Starzyńskiego, który informował o stanie miasta, dodawał otuchy i mobilizował do walki. 23 września 1939 roku na antenie Radia Warszawa II pianista Władysław Szpilman dał na żywo recital utworów Fryderyka Chopina. Dwie godziny później niemieckie bomy spadły na elektrownię na Powiślu i stacja zamilkła.

Do 30 września 1939 roku emitowano komunikaty na krótkofalówkach. 1 października 1939 roku radio przeszło do konspiracji. Władze niemieckie nakazały konfiskatę odbiorników i pod groźbą śmierci zakazały Polakom słuchania radia. Część majątku i zasobów rozgłośni okupant wywiózł do III Rzeszy, a resztę celowo zniszczył. Po wojnie radiofonia polska, jako jedyna na świecie, musiała być odbudowana od podstaw.
Przez kilkadziesiąt lat rozwoju Polskie Radio przeszło między innymi od nagrywania na stalowej taśmie do programu cyfrowego. Po przemianach demokratycznych 1989 roku przestało być monopolistą.

Radiowe nagrody

Obecnie Polskie Radio wypełniając zadania radiofonii publicznej, oferuje programy w zakresie: informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu. Przyznaje też swoje nagrody. Są to prestiżowe Złote Mikrofony, wręczane od 1969 roku, oraz Mikrofony Diamentowe i Honorowe. Od 2017 roku są przyznawane Nagrody Sportowe Polskiego Radia im. Bohdana Tomaszewskiego. Wiążą się one z jubileuszem „Kroniki sportowej, najstarszej i najbardziej rozpoznawalnej audycji Polskiego Radia o tej tematyce, nadawanej nieprzerwanie od 1954 roku. Do radiowych wyróżnień należą także Mateusze nagrody Programu Trzeciego, Melchiory wręczane najlepszym reportażystom, Splendory - przyznawane przez Teatr Polskiego Radia czy Srebrne Usta dla polityków.

Od 1994 roku Polskie Radio należy do Europejskiej Unii Radiowej EBU. Od 10 lat, to jest od 2013 nadaje w technologii cyfrowej, a to oznacza najwyższą jakość dźwięku.
Obecnie Polskie Radio towarzyszy słuchaczom za pośrednictwem czterech ogólnopolskich programów Pierwszego, Drugiego, Trzeciego i Polskiego Radia 24, które są dostępne na falach FM, w systemie DAB+ oraz w Internecie. W ofercie są też Polskie Radio dla Zagranicy, a także Czwórka, Polskie Radio Dzieciom, Polskie Radio Chopin i Polskie Radio Kierowców.

Dostępny jest także portal informacyjny Polskieradio24.pl, a na stronie Polskieradio.pl, oprócz informacji z anten i podcastów, publikowane są unikatowe serwisy specjalne, poświęcone wybitnym postaciom i przełomowym wydarzeniom najnowszej historii. Wykorzystują one bogactwo radiowych zbiorów archiwalnych.

A takie skarby przechowuje archiwum Polskiego Radia PiK.

Radio w życiu bydgoszczan (sonda) - materiał Agaty Raczek (PR PiK)

Praca radiowca „od kuchni" - materiał Agaty Raczek (PR PiK)

mówi prezydent Stefan Starzyński, prezydent Warszawy (nagranie archiwalne)

mówi Bohdan Tomaszewski (nagranie archiwalne)

mówi inżynier Roman Rudniewski (nagranie archiwalne)

Sygnał Polskiego Radia

Pierwsze radioodbiorniki nie były doskonałe, jeżeli chodzi o odbiór - mówił (2016) doktor inżynier Jacek Cichocki z Politechniki Warszawskiej

mówi Władysław Szpilman (nagranie archiwalne)

mówi Tadeusz Bocheński (nagranie archiwalne)

Relacja Agaty Raczek (Popołudnie z nami)

Kraj i świat

Papież w Brukseli o skandalu pedofilii: Nie ma miejsca w Kościele dla nadużyć i ich tuszowania

Papież w Brukseli o skandalu pedofilii: Nie ma miejsca w Kościele dla nadużyć i ich tuszowania!

2024-09-29, 12:49
Komendant Główny Policji: liczba zgonów wzrosła do dziewięciu. Jedna osoba jest poszukiwana

Komendant Główny Policji: liczba zgonów wzrosła do dziewięciu. Jedna osoba jest poszukiwana

2024-09-28, 13:15
Media: Prawdopodobnie dziesiątki zabitych, budynki zrównane z ziemią po ataku Izraela

Media: Prawdopodobnie dziesiątki zabitych, budynki zrównane z ziemią po ataku Izraela

2024-09-27, 18:32
Była jedną z najwybitniejszych aktorek brytyjskich. Zmarła Maggie Smith

Była jedną z najwybitniejszych aktorek brytyjskich. Zmarła Maggie Smith

2024-09-27, 16:07
Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji dostaną dodatek do renty. Nowela przyjęta

Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji dostaną dodatek do renty. Nowela przyjęta

2024-09-27, 10:40
Prezydent Andrzej Duda: Nie ma żadnego powodu do weryfikacji sędziów

Prezydent Andrzej Duda: Nie ma żadnego powodu do weryfikacji sędziów

2024-09-27, 10:19
Fala kulminacyjna dotarła do Kostrzyna nad Odrą. Sytuacja jest stabilna

Fala kulminacyjna dotarła do Kostrzyna nad Odrą. Sytuacja jest stabilna

2024-09-27, 08:33
Prezydent powołał Marcina Kierwińskiego na ministra  członka Rady Ministrów

Prezydent powołał Marcina Kierwińskiego na ministra – członka Rady Ministrów

2024-09-26, 14:34
Szef MON: Zwiększyła się presja na granicę polsko-białoruską. Sytuacja jest poważna

Szef MON: Zwiększyła się presja na granicę polsko-białoruską. Sytuacja jest poważna

2024-09-26, 13:39
Kraje Unii Europejskiej, w tym Polska, są za złagodzeniem ochrony wilków

Kraje Unii Europejskiej, w tym Polska, są za złagodzeniem ochrony wilków

2024-09-26, 11:18
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę