Wielka Brytania: uroczystości pogrzebowe królowej Elżbiety II [relacja na żywo - zapis]

Uroczystości pogrzebowe królowej Elżbiety II/fot. Joshua Bratt, PAP, Avalon

Uroczystości pogrzebowe królowej Elżbiety II w Opactwie Westminsterskim/fot. PAP, EPA

Uroczystości pogrzebowe królowej Elżbiety II w Opactwie Westminsterskim/fot. PAP, EPA

Uroczystości pogrzebowe królowej Elżbiety II w Opactwie Westminsterskim/fot. PAP, EPA

Uroczystości pogrzebowe królowej Elżbiety II w Opactwie Westminsterskim/fot. PAP, EPA

Cały świat żegnał w poniedziałek (19 września) brytyjską królową Elżbietę II. Relacjonowaliśmy przebieg publicznej ceremonii w Londynie i w Windsorze. Ostatni moment, chwila pochówku, to był czas tylko dla rodziny.

godz. 22.03
Trumna z ciałem królowej Elżbiety II została złożona do grobu podczas prywatnej uroczystości. Podczas popołudniowego nabożeństwa pogrzebowego w kaplicy św. Jerzego trumnę opuszczono do znajdującej się w podziemiach świątyni krypty królewskiej, ale ostatecznym miejscem spoczynku jest mała kaplica przylegająca do prezbiterium, w której pochowani są rodzice Elżbiety II oraz złożone zostały prochy jej młodszej siostry. Złożenie trumny do grobu, a także przeniesienie znajdującej się w królewskiej krypcie trumny z ciałem jej męża, księcia Filipa, odbyło się wieczorem tylko w obecności rodziny królewskiej i bez obecności mediów.
Jak wcześniej informowano, nagrobkiem jest jedynie prosta marmurowa płyta, na której wyryte są tylko imiona królowej Elżbiety II i księcia Filipa oraz lata w których żyli, czyli odpowiednio 1926-2022 i 1921-2021.

godz. 20.36
W państwowym pogrzebie Elżbiety II w Opactwie Westminsterskim wzięło udział sześciu byłych brytyjskich premierów. Na uroczystościach zjawili się Boris Johnson, Theresa May, David Cameron, Gordon Brown, Tony Blair i John Major wraz z małżonkami. Obecna brytyjska premier Liz Truss również uczestniczyła w nabożeństwie – przypadło jej w udziale przeczytanie fragmentu Ewangelii według św. Jana. W trakcie swojego 70-letniego panowania królowa Elżbieta II współpracowała z piętnastoma premierami; większość z nich już nie żyje. W kolejności chronologicznej byli to: Winston Churchill, Anthony Eden, Harold Macmillan, Alec Douglas-Home, Harold Wilson, Edward Heath, James Callaghan oraz Margaret Thatcher.

godz. 19.08
W pogrzebie królowej Elżbiety II zaangażowanych było około 10 tys. policjantów, co było największą akcją w historii policji metropolitarnej. W uroczystości wzięło też udział 4 tys. żołnierzy. Spośród tej liczby 3 tys. żołnierzy brało udział w pierwszej części uroczystości pogrzebowych - w Londynie, a 1 tys. - w Windsorze.

godz. 18.02

Trumna z ciałem brytyjskiej królowej Elżbiety II na koniec nabożeństwa pogrzebowego w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze została opuszczona do królewskiej krypty w podziemiach świątyni. Opuszczeniu trumny towarzyszył Psalm 103, zaczynający się od słów: „Błogosław, duszo moja, Pana, i całe moje wnętrze - święte imię Jego! Błogosław, duszo moja, Pana, i nie zapominaj o wszystkich Jego dobrodziejstwach!".
Wieczorem, już tylko w obecności najbliższej rodziny, trumna z ciałem Elżbiety II zostanie złożona w grobie w kaplicy pamięci Jerzego VI, gdzie pochowani są jej rodzice oraz młodsza siostra. W tym samym czasie przeniesiona tam zostanie również trumna z ciałem jej zmarłego w zeszłym roku męża, księcia Filipa, która od czasu pogrzebu pozostawała w królewskiej krypcie.

godz. 17.49
Symbole władzy monarszej królowej Elżbiety II: imperialna korna, berło i jabłko królewskie zostały podczas nabożeństwa pogrzebowego zdjęte z trumny z jej ciałem i przekazane dziekanowi kaplicy św. Jerzego w Windsorze, który położył je na ołtarzu. Ma to symbolizować, że Elżbieta II zostanie złożona do grobu nie jako monarchini, ale jako zwykła chrześcijanka. Insygnia te zostaną przekazane nowemu królowi, Karolowi III w dniu jego koronacji.

godz. 17.40
„Głęboka wiara chrześcijańska królowej Elżbiety II owocowała wytrwałą służbą narodowi i Wspólnocie Narodów, ale także troską o sąsiadów tu, w Windsorze" - powiedział podczas nabożeństwa pogrzebowego dziekan kaplicy św. Jerzego w Windsorze David Connor.
„Zebraliśmy się, aby oddać w ręce Boga duszę Jego służebnicy, królowej Elżbiety. Tu, w kaplicy św. Jerzego, w której tak często się modliła, mamy obowiązek wspomnieć kogoś, kogo nieskomplikowana, ale głęboka wiara chrześcijańska przyniosła tak wiele owoców. Owocowała w życiu pełnym wytrwałej służby Narodowi, Wspólnocie Narodów i szerszemu światu, ale także (co szczególnie należy zapamiętać w tym miejscu) w życzliwości, opiece i uspokajającej trosce o jej rodzinę, przyjaciół i sąsiadów" - powiedział Connor.

„W środku naszego szybko zmieniającego się i często niespokojnego świata, jej spokojna i godna obecność dała nam pewność, że możemy stawić czoła przyszłości, tak jak ona to zrobiła, z odwagą i nadzieją" - dodał.

godz. 17.15
Trwa ceremonia pogrzebowa królowej Elżbiety II, nabożeństwo z udziałem publiczności i rodziny królewskiej

godz. 17.01
Kondukt pogrzebowy dotarł na dziedziniec zamku w Windsorze, gdzie dołączą do niego członkowie rodziny królewskiej i razem odprowadzą trumnę z ciałem królowej do kaplicy św. Jerzego.

godz. 16.07
Karawan wiozący trumnę z ciałem królowej Elżbiety II przybył do bramy Wielkiego Parku Windsorskiego, skąd przez drogę prowadzącą do zamku w Windsorze trumna zostanie odprowadzona do kaplicy św. Jerzego, gdzie odbędzie się druga część ceremonii pogrzebowej.

godz. 14.25
Kondukt pogrzebowy z trumną z ciałem królowej Elżbiety II dotarł do łuku tryumfalnego Wellington Arch, gdzie trumna została przeniesiona z lawety działa, na której była dotychczas przewożona, do karawanu. Stąd zostanie zawieziona do zamku w Windsorze - powinna tam dotrzeć ok. godz. 16.06 polskiego czasu. W kaplicy św. Jerzego znajdującej się na terenie zamku w Windsorze odbędzie się nabożeństwo pogrzebowe, na zakończenie którego trumna z ciałem królowej zostanie spuszczona do krypty królewskiej. W tej części ceremonii nie będą uczestniczyć zagraniczni goście, ani zdecydowana większość osób, które uczestniczyły w nabożeństwie w Opactwie Westminsterskim.

godz. 13.19
Kondukt pogrzebowy z ciałem brytyjskiej królowej Elżbiety II wyruszył sprzed Opactwa Westminsterskiego w kierunku Wellington Arch. Podczas 45-minutowej drogi ulicami Londynu co minutę rozlegać się będzie uderzenie Big Bena oraz salut armatni z Hyde Parku.
Podobnie jak to było w drodze do Opactwa Westminsterskiego, trumna jest przewożona na 2,5-tonowej, czterokołowej lawecie działa z 1896 r., którą ciągnie 98 marynarzy Royal Navy, a kolejnych 40 idzie za nią, aby ją hamować. Trumna jest przykryta królewskim sztandarem, a na niej leżą imperialna korona, berło i jabłko królewskie.
Tym razem na czele konduktu idzie konny oddział londyńskiej policji metropolitalnej, następnie oddział Królewskiej Kanadyjskiej Policji Konnej, Gurkhowie, przedstawiciele sił zbrojnych Australii, Nowej Zelandii i Kanady, a także oddziały brytyjskich sił zbrojnych, zarówno regularnych oddziałów armii, marynarki i sił powietrznych, jak i oddziały reprezentacyjne.
Bezpośrednio za lawetą z trumną idzie dziesięcioro członków rodziny królewskiej, w takiej samej kolejności jak do Opactwa Westminsterskiego: czworo dzieci Elżbiety II - król Karol III, księżniczka Anna, książę Andrzej i książę Edward, następnie dwaj synowie Karola III - książę William i książę Harry, syn księżniczki Anny Peter Phillips, jej mąż wiceadmirał Timothy Laurence, książę Gloucesteru Ryszard i syn młodszej siostry Elżbiety II, nieżyjącej już księżniczki Małgorzaty - David Armstrong-Jones.
Za nimi trzema samochodami jadą kolejno: królowa-małżonka Camilla i żona księcia Williama Kate; żona księcia Harry'ego Meghan i żona księcia Edwarda Zofia oraz córki księcia Andrzeja, Beatrycze i Eugenia z mężami. Kondukt zamykają przedstawiciele różnych służb, takich jak straż pożarna, pogotowie ratunkowe, straż przybrzeżna czy więziennictwo.
Trasa konduktu wiedzie wzdłuż Pałacu Westminsterskiego, czyli siedziby parlamentu, przez rządową aleję Whitehall, plac defiladowy Horse Guards Parade, reprezentacyjną aleję The Mall do Pałacu Buckingham. Kondukt minie go z prawej strony, udając się w kierunku łuku triumfalnego Wellington Arch, znajdującego się pomiędzy terenami zielonymi przylegającymi do Pałacu Buckingham a Hyde Parkiem.

godz. 13.06
Uroczystości żałobne po śmierci brytyjskiej królowej Elżbiety II wiele osób w całym kraju śledzi na żywo w miejscach publicznych - tak jest m.in. w jednym z londyńskich parków królewskich niedaleko Pałacu Buckingham – Hyde Parku. Postawiono tu kilka dużych ekranów, aby nieprzebrane tłumy ludzi, które wciąż jeszcze napływają do Hyde Parku, mogły choć w ten sposób uczestniczyć w pożegnaniu królowej Elżbiety II.
Ci, którym udało się podejść bliżej ekranów śledzą nabożeństwo w skupieniu. Niektórzy nie mogą powstrzymać łez, są pary, które oglądają uroczystości w objęciach; dzieci z chorągiewkami siedzą na ramionach rodziców.
Na tyłach panuje luźniejsza, bardziej rodzinna i pogodna atmosfera: jest więcej ruchu, pracują budki z jedzeniem. Niezależnie od miejsca wiele osób nagrywa krótkie filmy i robi zdjęcia, chcąc zachować w jakiś sposób tę historyczną chwilę.

godz. 13.00
W Opactwie Westminsterskim w Londynie zakończyło się nabożeństwo żałobne poświęcone zmarłej królowej Elżbiecie II. Trumna z ciałem zostanie teraz odprowadzona w uroczystym kondukcie ulicami Londynu do znajdującego się na tyłach Pałacu Buckingham Wellington Arch.

Na zakończenie nabożeństwa odegrany został wojskowy hejnał „Last Post", który wykonywany jest m.in. podczas wszystkich wojskowych pogrzebów, a następnie rozpoczęły się w całym kraju dwie minuty ciszy. Po nich odśpiewany zostanie hymn narodowy Wielkiej Brytanii, który ponownie zaczyna się od słów „God Save The King" (Boże, chroń króla) zamiast „God Save The Queen" (Boże, chroń królową) i na sam koniec major Paul Burns z Królewskiego Regimentu Szkocji, pełniący funkcję dudziarza królowej, zagra tradycyjną pieśń żałobną „Sleep, Dearie, Sleep".
Po jej wybrzmieniu trumna z ciałem królowej zostanie wyniesiona z Opactwa Westminsterskiego i ponownie umieszczona na lawecie działa, na którym wcześniej przetransportowano ją z Pałacu Westminsterskiego.

godz. 12.00
W Opactwie Westminsterskim w Londynie rozpoczęło się nabożeństwo żałobne poświęcone zmarłej królowej Elżbiecie II. Uczestniczy w nim około 2 tys. osób (w tym 500 gości zagranicznych), a odprawia dziekan tej świątyni David Hoyle. Kazanie wygłosi zwierzchnik Kościoła Anglii, arcybiskup Canterbury Justin Welby.
- W smutku, ale także w głębokim dziękczynieniu, przybywamy do tego Domu Bożego, do miejsca modlitwy, do kościoła, w którym pamięć i nadzieja są świętymi obowiązkami. Tutaj, gdzie królowa Elżbieta została poślubiona i ukoronowana, gromadzimy się z całego kraju, ze Wspólnoty Narodów i z narodów świata, aby opłakiwać naszą stratę, wspominać długie życie (królowej) w bezinteresownej służbie i z ufnością powierzyć ją miłosierdziu Boga, naszego Stwórcy i Odkupiciela – powiedział na początku nabożeństwa Hoyle.
Pierwsze czytanie – fragment 1 Listu do Koryntian, zaczynający się od słów „Tymczasem jednak Chrystus zmartwychwstał jako pierwszy spośród tych, co pomarli. Ponieważ bowiem przez człowieka (przyszła) śmierć, przez człowieka też (dokona się) zmartwychwstanie” – wygłosi sekretarz generalna Wspólnoty Narodów Patricia Scotland. Drugie czytanie – fragment Ewangelii według św. Jana zaczynający się od słów „Niech się nie trwoży serce wasze. Wierzycie w Boga? I we Mnie wierzcie! W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział. Idę przecież przygotować wam miejsce” – przypadnie w udziale premier Wielkiej Brytanii Liz Truss.