Bohaterowie, cz.44
2020-10-31
Ten odważny żołnierz, kontynuator patriotycznych tradycji rodzinnych, dziennikarz i działacz społeczny urodził się 14 lutego 1921 roku w Przydatkach koło Brodnicy. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Jego rodzicami byli Konrad Siudowski i Helena z domu Peto. Ojciec był m.in. senatorem Rzeczypospolitej w latach 1935–1938, podpułkownikiem w rezerwie po udziale w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Matka Helena – brodniczanka, pochodziła z patriotycznej rodziny kupieckiej. Prowadziła szeroką działalność społeczną i niepodległościową, współdziałała w tworzeniu początków szkolnictwa polskiego w Brodnicy.
Bogdan Siudowski był najstarszym z czworga dzieci w rodzinie. Do 1939 roku uczył się w gimnazjum Brodnicy. On sam tak wspominał wybuch wojny:
„Wówczas byłem uczniem maturalnej klasy brodnickiego gimnazjum i junakiem Przysposobienia Wojskowego, wstępując ochotniczo do batalionu Obrony Narodowej Przysposobienia Wojskowego 67. pp. Wtedy trzeba było strzec obiektów wojskowych i gospodarczych przed skrytobójczymi napadami V kolumny”.
Bogdan Siudowski brał udział w walkach w obronie Warszawy, a po kapitulacji stolicy powrócił do Brodnicy, gdzie został aresztowany przez gestapo. Tak później, już jako redaktor w jednym z artykułów, wspominał ten fakt:
„Na początku października »za ochotniczy udział w wojnie przeciwko III Rzeszy« osadzono mnie w więzieniu w Brodnicy nad Drwęcą […]. Szczęśliwym trafem udało mi się wyrwać z rąk gestapo i zbiec na tereny tzw. Generalnej Guberni, by walczyć z bronią w ręku, aż do zakończenia wojny”.
W Warszawie, dokąd uciekł, Bogdan Siudowski pracował jako robotnik w spółdzielczości mleczarskiej. Jednocześnie uczęszczał na tajne komplety gimnazjalne, które zakończył zdaniem matury. Konspiracyjnie uczył się dalej, studiując rolnictwo i ekonomię na SGGW. W lutym 1940 roku wstąpił do Związki Walki Zbrojnej i brał udział w małym sabotażu oraz kolportażu prasy podziemnej. Następnie działał w Armii Krajowej pod pseudonimem „Marcin”. Ukończył szkołę podchorążych ze stopniem plutonowego. Brał udział w wielu akcjach dywersyjnych oraz przewoził broń.
Jako ochotniczy kurier dowództwa Armii Krajowej, Bogdan Siudowski wielokrotnie odbywał podróże na teren województwa lubelskiego, gdzie walczył w oddziałach partyzanckich przeciwko pacyfikacjom niemieckim tamtejszych wsi. W czasie jednej z bitew pod Trzeszczanami w pow. hrubieszowskim został ranny. Po uwięzieniu w Zamościu udało mu się zbiec i wrócić do Warszawy.
W czasie powstania warszawskiego Bogdan Siudowski walczył w zgrupowaniu „Bełt” w 3. batalionie 21. pp im. Dzieci Warszawy. Będąc dowódcą drużyny uczestniczył w akcjach skierowanych przeciwko niemieckim strzelcom wyborowym, a 19 sierpnia zniszczył niemiecki czołg. Za udział w zdobyciu szkoły przy ul. Książęcej został odznaczony Krzyżem Walecznych i mianowany sierżantem podchorążym. Teren działania zgrupowania „Bełt”, którego żołnierzem był Bogdan Siudowski obejmował południową stronę Al. Jerozolimskich od ul Marszałkowskiej, poprzez ul. Bracką, Nowy Świat do pl. Trzech Krzyży. Powstańcy postanowili wykonać przez Al. Jerozolimskie przekop, który umożliwiłby współdziałanie oddziałów walczących po obu stronach tej ulicy. Chodziło o wymianę żołnierzy, łączników, broni i leków. Budowę przekopu i barykady powierzone zostały saperom z batalionu „Bełt” i rozpoczęto ją w pierwszym tygodniu walk. Po wykonaniu przejścia ruch oddziałów niemieckich główną arterią stolicy został zamknięty. Przez cały czas trwania powstania Niemcy w dzień burzyli barykadę, a w nocy Polacy ją odbudowywali.
W pierwszej dekadzie września obroną barykady dowodził Bogdan Siudowski. Było to miejsce bardzo ważne strategicznie, bo umożliwiało przerzuty oddziałów powstańczych przez jedyne przejście z Warszawy północ na południe w Al. Jerozolimskich. To właśnie tamtędy przerzucono zespół radiostacji „Błyskawica”, dzięki której świat dowiadywał się, co dzieje się w bohaterskiej Warszawie w sierpniu 1944 roku. Bogdan Siudowski został tam dwukrotnie ranny, ale pomimo sprzeciwu lekarzy opuścił szpital polowy i wrócił na barykadę dowodząc jej obroną do dnia kapitulacji. Utrzymanie barykady – przejścia uratowało życie tysiącom ludzi, którzy przedostawali się kanałami po upadku Starego Miasta.
Za wykazanie się niezwykłym bohaterstwem, Bogdan Siudowski otrzymał nominację na stopień podporucznika i przedstawiony został do odznaczenia Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari. W powojennym wniosku o nadanie tego orderu czytamy:
„Wyróżnia się odwagą i brawurą jako podchorąży, zostaje dwukrotnie ranny i jest inwalidą wojennym. Żołnierskim przykładem i męstwem w dużym stopniu przyczynił się do zwycięskiej bitwy o Aleje Jerozolimskie”.
Po upadku powstania Bogdan Siudowski osadzony został w obozie jenieckim Lamsdorf (Łambinowice) na Opolszczyźnie. Następnie został skierowany do szpitali obozowych w Wistritz, Muhlenberg i Zeitheim.
Kiedy skończyła się wojna, w 1945 roku zgłosił się jako ochotnik do ośrodka wojskowego w Northeim, który podlegał I Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Bogdan Siudowski pełnił tam obowiązki dowódcy kompanii. Później został oficerem łącznikowym do spraw repatriacji w Polskiej Misji Wojskowej we Frankfurcie nad Menem.
Od maja 1946 do lutego 1948 roku Bogdan Siudowski kierował repatriacją Polaków w Stuttgarcie. Po wykonaniu tej pracy został odwołany do kraju i zdemobilizowany. Pracował zawodowo m.in. jako dziennikarz.
Bogdan Siudowski zmarł 30 maja 1992 roku w Warszawie, a pochowany został w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Brodnicy.
Radiowy biogram przygotowała Żaneta Walentyn na podstawie materiałów zebranych przez panią Annę Mikulską - dokumentalistkę i autorkę kwerend archiwalnych z Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu. Autorka radiowej opowieści o Bogdanie Siudowskim dziękuje dr Katarzynie Minczykowskiej-Targowskiej sprawującej opiekę merytoryczną nad projektem „Bohaterowie”.
