Bohaterowie, cz.40

Halina Szczepańska zam. Butkiewicz, ps. „Halka”, sanitariuszka, łączniczka, porucznik rezerwy. Urodziła się 4 marca 1923 roku w Inowrocławiu. Jej rodzicami byli Franciszek i Florianna z Lewandowskich Szczepańscy. Ojciec Haliny Szczepańskiej był zegarmistrzem i właścicielem zakładu zegarmistrzowskiego. W Inowrocławiu uczęszczała do szkoły podstawowej, a po jej ukończeniu do Gimnazjum im. Marii Konopnickiej. W 1938 roku rodzina przeprowadziła się do Białej Podlaskiej, gdzie Halina kontynuowała naukę w II Państwowym Liceum i Gimnazjum Żeńskim im. Emilii Plater.

W chwili wybuchu II wojny światowej w 1939 roku Halina Szczepańska miała 16 lat. W ramach zajęć szkolnych z przysposobienia wojskowego została skierowana do pełnienia dyżurów przy telefonach w Zarządzie Miejskim. Po dwóch tygodniach przeniesiono ją do centrali telefonicznej na poczcie; pełniła tam służbę do wkroczenia Niemców. Wojska niemieckie wkroczyły do Białej Podlaskiej 18 września 1939 roku, potem weszli tam Rosjanie. Na mocy porozumienia między okupantami miasto zajęli Niemcy. 10 października 1939 r. rozpoczęła się okupacja niemiecka.

W 1940 roku Halina Szczepańska rozpoczęła naukę w Szkole Handlowej, ale po pół roku władze niemieckie zamknęły szkołę. Kontynuowała więc naukę na tajnych kompletach i zdała małą maturę. Od marca 1942 roku Halina Szczepańska rozpoczęła pracę w Zarządzie Miejskim w charakterze kancelistki. Jej zadaniem było wypisywanie na maszynie dowodów tożsamości (niem. Kennkarte), które musieli posiadać Polacy. Wykorzystała tę pracę i wypisane druki kenkart przekazywała polskiemu podziemiu, aby służyły ukrywającym się żołnierzom Armii Krajowej. Zaangażowała się również w kolportaż prasy konspiracyjnej i przygotowywanie paczek żywnościowych dla partyzantów.

20 czerwca 1943 roku Halina Szczepańska została zaprzysiężona i wcielona do Wojskowej Służby Kobiet w Obwodzie Biała Podlaska (Inspektorat Radzyń Podlaski, Okręg Lublin). Została łączniczką między Białą Podlaską a Oddziałem Partyzanckim 34. Pułku Piechoty Armii Krajowej pod dowództwem mjra Stefana Wyrzykowskiego, ps. „Zenon”. Pułk wchodził w skład 9. Podlaskiej Dywizji Piechoty AK. W 1944 r. pułk liczył ponad 200 żołnierzy. Halina Szczepańska dostarczała meldunki, pocztę oraz paczki od rodzin partyzantów, także broń i amunicję. Przewoziła prasę konspiracyjną. W lutym 1944 roku uczestniczyła w szkoleniu sanitarnym i dywersyjnym. Brała bezpośredni udział w dwóch akcjach wysadzania torów kolejowych pod Sokulami.

W kwietniu 1944 roku Halina Szczepańska musiała opuścić Białą Podlaską. Groziło jej aresztowanie. Jeden z partyzantów kpr. Jan Marusak, ps. „Mucha”, który zginął podczas akcji partyzanckiej, miał przy sobie jej zdjęcie. Zdjęcie zostało zrobione, kiedy Halina przebywała w oddziale i wpadło w ręce gestapo. Była więc poszukiwana.

W czerwcu 1944 roku Halina Szczepańska wróciła do Białej Podlaskiej i oddziału „Zenona”, w którym służyła jako sanitariuszka. Brała udział w walce z obławą niemiecką, stoczoną przez oddział „Zenona” w okolicy miejscowości Jeziory. Uczestniczyła również w koncentracji oddziałów 9. Podlaskiej Dywizji Piechoty w Leszczance. W lipcu 1944 roku oddział „Zenona” wziął udział w zwycięskich walkach o Białą Podlaską i Międzyrzecze Podlaskie. Były to ostatnie walki stoczone przez tę formację podczas II wojny światowej.

Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do Białej Podlaskiej 26 lipca 1944 roku. Okupacja niemiecka się zakończyła. 11 sierpnia 1944 roku oddział „Zenona” został rozwiązany.

Po zakończeniu okupacji niemieckiej Halina Szczepańska pracowała w Zarządzie Miejskim w Białej Podlaskiej. Jednocześnie wróciła do szkoły i od września 1944 r. uczyła się w Prywatnym Liceum dla Dorosłych. W czerwcu 1945 roku zdała maturę i wyjechała do Poznania. Rozpoczęła studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego, który wkrótce został przekształcony w Akademię Medyczną. Studia ukończyła w 1950 roku i przeniosła się do Torunia. Została zatrudniona w Szpitalu Miejskim jako asystent najpierw oddziału wewnętrznego, a potem laryngologicznego.

W 1951 roku Halina Szczepańska wyszła za mąż za Leona Butkiewicza, również lekarza, ordynatora oddziału laryngologicznego. Mieli syna Zenona. W 1954 roku została powołana na ćwiczenia wojskowe, które odbywały się w Śremie. Były to obowiązkowe szkolenia dla lekarzy. Po ich ukończeniu otrzymała stopień porucznika rezerwy. Uzyskała I, a potem II stopień specjalizacji oraz pełniła funkcję zastępcy ordynatora. W 1968 roku rozpoczęła pracę w Szpitalu Dziecięcym, gdzie pełniła funkcję ordynatora oddziału laryngologii dziecięcej i pracowała do przejścia na emeryturę. Oddział, którym kierowała był jednym z pierwszych w Polsce pełno profilowym oddziałem laryngologii dziecięcej.

W latach 1970–1972 Halina Butkiewicz była dyrektorem szpitala Dziecięcego. Pracowała także w Spółdzielni Lekarskiej „Stomed” i Specjalistycznej Okręgowej Przychodni Zdrowia PKP. Była wieloletnim konsultantem w Szpitalu Zakaźnym. W latach 1951­–1952 sprawowała funkcję sekretarza Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w Toruniu. Była członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Halina Butkiewicz została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Armii Krajowej, Dyplomem „Pro Gloria Medici”, Medalem 30-lecia Szpitala Dziecięcego oraz odznaką „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”. Otrzymała także Odznakę Pamiątkową Oddziału Partyzanckiego 34. Pułku Piechoty Armii Krajowej.

Halina Butkiewicz zmarła 21 sierpnia 1999 r. w Toruniu.

Opowieść o życiu i działalności Haliny Szczepańskiej powstała na bazie materiałów przygotowanych przez panią dr Ewę Gawrońską - dokumentalistkę i autorkę kwerend archiwalnych z Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu. Nadzór naukowy nad projektem „Bohaterowie” sprawuje dr Katarzyna Minczykowska-Targowska. Opowieść radiową o bohaterce tego odcinka przygotował Michał Słobodzian.