Bohaterowie, cz.30

„By rozkaz działania zastał nas w pełnej gotowości” – słowa pierwszej w historii kobiety generał Marii Wittek mogą być mottem życia naszej dzisiejszej bohaterki. Halina Rutkowska urodziła się w cztery miesiące po rozpoczęciu I Wojny Światowej – w listopadzie 1914 roku, w Serocku w powiecie świeckim. Gdy Pomorze powracało do macierzy w 1920 roku Halina rozpoczęła naukę w szkole w Świeciu. Edukację kontynuowała między innymi w Państwowej Szkole Wydziałowej w Bydgoszczy. To właśnie wtedy wstąpiła do utworzonej przez generał Marię Wittek organizacji Przysposobienie Wojskowe Kobiet. Organizacja miała przygotowywać kobiety do służby na wypadek kolejnej wojny. W 1936 roku Halina Rutkowska wyszła za mąż, razem z mężem zamieszkała w Bydgoszczy. Ich szczęście nie trwało długo. Tuż po wybuchu wojny mąż Haliny został zmobilizowany i trafił na front. Ona sama trafiła do wojskowej służby pomocniczej i wyjechała na wschód zatrzymując się w Kowlu, skąd do Bydgoszczy wróciła w połowie listopada 1939 roku. Niemiecki terror osiągał apogeum. Niemcy masowo mordowali Polaków, którzy mogli im w jakikolwiek sposób zagrozić.

Halina nie pozostawała obojętna. Tak ten czas wspominała po latach: „Zaczęły się masowe aresztowania i wywózki na roboty do Niemiec. Ludzie ukrywali się, by uniknąć jakichkolwiek bezpośrednich zetknięć z Niemcami i ich policją. W tej sytuacji postanowiłam uświadamiać zaufanych Polaków o szkodliwości zajmowania biernej postawy wobec wroga i umacniać w nich ducha patriotyzmu”.

Dzięki współpracy ze szkolną koleżanką, która była znajomą kierownika niemieckiego urzędu pracy Halina zdobywała blankiety zaświadczeń lekarskich, które wystawiała różnym osobom, by uchronić je przed przymusową pracą i wywozem na roboty w głąb Rzeszy. Organizowała także pomoc dla jeńców obozu w którym znalazł się również jej mąż. Po tym jak Dezyderiusz Rutkowski został zwolniony z obozu ze względu na zły stan zdrowia małżonkowie wyjechali do Warszawy.

Halina ze zdziwieniem wspominała to co działo się w Warszawie: „Swobodne posługiwanie się mową polską robi na nas ogromne wrażenie, a świat – po strasznym ucisku i terrorze bydgoskim – od razu wydawał nam się o wiele lepszy” – pisała po latach.

Z czasem sytuacja w Warszawie pogarszała się. Kiedy brakowało żywności Halina, znana pod pseudonimem Urszula, zorganizowała ochotnicze ekipy z ludności cywilnej, które pod silnym ostrzałem niemieckim wynosiły zboże z browaru Haberbuscha na Woli. Decyzja o kapitulacji powstania była dla Haliny przygnębiająca. Nie poszła do niewoli. W przebraniu starej kobiety opiekującej się dzieckiem została wywieziona pociągiem do Proszowic nieopodal Krakowa. Trafiła do majątku gdzie stacjonował jeden z oddziałów partyzanckich.

Do Bydgoszczy Halina Rutkowska wróciła w 1945 roku. Po wojnie prowadziła własną wytwórnię chemiczną, hodowała także pieczarki. Aktywnie działała wśród bydgoskich kombatantów. Była jedną z inicjatorek powstania Klubu Powstańców Warszawskich w Bydgoszczy. Halina Rutkowska została odznaczona między innymi Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Zmarła w lipcu 1990 roku.