Bohaterowie, cz.29
2020-07-17
Wiesław Jaroszewski. Fot. ze zbiorów Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej
Zdzisław Jaroszewski. Fot. ze zbiorów Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej
Wiesław Jaroszewski urodził się 27 sierpnia 1907 r. w Lubawie. Pochodził z rodziny zasłużonej dla Pomorza i spokrewnionej z wielu działaczami społecznymi, również zaangażowanymi w konspiracji w latach 1939–1945. We wrześniu 1939 roku, mimo że nie został zmobilizowany i nie brał bezpośredniego udziału w walkach, to angażował się jeżdżąc własnym motocyklem za przesuwającym się frontem pomorskim, pełniąc funkcję łącznika i wywiadowcy. Po zakończeniu działań wojennych ukrywał się u krewnych w Drzycimiu koło Świecia, a następnie wyjechał do Biłgoraja, gdzie od grudnia 1939 r. przebywał jego brat Zdzisław. Jeszcze przed wyjazdem Wiesław Jaroszewski nawiązał kontakt z utworzoną przez działaczy narodowych w końcu września 1939 r. w Poznaniu konspiracyjną organizacją niepodległościową o charakterze społeczno-politycznym pod nazwą „Ojczyzna”, kryptonim „Omega”.
Bracia organizowali pomoc dla wysiedlonych, wprowadzali do organizacji osoby godne zaufania, których zadaniem było m.in. kolportowanie wiadomości z nasłuchu radiowego, zbieranie informacji wywiadowczych, które przekazywano do punktów kontaktowych w Warszawie na umówione hasła. Wiesław po uzyskaniu dostępu do napływającej do starostwa poczty, przechwytywał donosy o różnej treści, dekonspirując donosicieli i agentów gestapo. Po aresztowaniu Zdzisława w listopadzie 1942 roku (de facto wolność odzyskał dzięki interwencji Niemca – zastępcy starosty, którego żonę wyleczył), Wiesław Jaroszewski także był zagrożony aresztowaniem, zbiegł wówczas do Warszawy. Był początek 1943 roku. W Warszawie zamieszkał przy ul. Leszno z Romanem Litwinem ps. Sowa, kurierem Delegatury Rządu, spadochroniarzem zrzuconym do Kraju wraz z cichociemnymi w nocy z 16 na 17 marca 1943 roku na placówkę odbiorczą koło Łowicza.
W Warszawie Wiesław Jaroszewski włączył się do pracy w Sekcji Zachodniej Departamentu Informacji i Prasy Delegatury Rządu RP na Kraj. Zadaniem Sekcji Zachodniej, kryptonim „Chrobry”, było gromadzenie informacji na temat warunków życia Polaków na ziemiach włączonych do Rzeszy (Śląsk, Wielkopolska, Pomorze, łódzkie) celem zwrócenia większej uwagi władzom Polskiego Państwa Podziemnego na sytuację ludności polskiej zamieszkującej te obszary, ponieważ wiedza na ten temat nie zawsze była wystarczająca, co często powodowało powstawanie i utrwalanie błędnych ocen postaw tamtejszych mieszkańców wobec okupanta. Chodziło także o podjęcie starań zapobiegających szerzącej się na tych ziemiach nastrojom paniki i rozpaczy. Na podstawie materiałów zebranych przez emisariuszy Sekcji Zachodniej opracowywano m.in. meldunki dla Rządu RP na Uchodźstwie; wykorzystywano je także w pracy bieżącej rożnych departamentów Delegatury Rządu na Kraj i Okręgowych Delegatur Rządu oraz w prasie konspiracyjnej.
Wiesław Jaroszewski – emisariusz sekcji pomorskiej w Sekcji Zachodniej wyjechał na Pomorze Gdańskie, legitymując się dokumentami niemieckiego urzędnika Władysława Janickiego. Podczas podróży trwającej od 9 do 17 kwietnia 1943 roku odwiedził Toruń, Bydgoszcz, Brodnicę, Grudziądz, Gdańsk, Gdynię, Wejherowo oraz wieś w powiecie morskim.
13 września 1943 roku Wiesław Jaroszewski został aresztowany przez gestapo. Po powrocie z podróży wpadł w „kocioł” zastawiony przez Niemców. Był więziony w siedzibie gestapo na al. Szucha, torturowany i prawdopodobnie tam też został rozstrzelany, nie zdradzając swoich konspiracyjnych kontaktów.
W krużgankach kościoła pw. św. Antoniego przy ul. Senatorskiej w Warszawie znajduje się tablica poświęcona pamięci Wiesława Jaroszewskiego z pierwotną błędną informacją, że zginął na Pawiaku.
Opowieść o życiu i działalności Wiesława Jaroszewskiego powstała na bazie materiałów przygotowanych przez panią Elżbietę Skerską - dokumentalistkę i autorkę kwerend archiwalnych z Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu. Nadzór naukowy nad projektem „Bohaterowie” sprawuje dr Katarzyna Minczykowska-Targowska. Opowieść radiową o bohaterce tego odcinka przygotowała Adriana Andrzejewska-Kuras.
