NIK negatywnie ocenia przygotowanie korespondencyjnych wyborów prezydenta RP
2021-05-13, 11:20 PAP/Redakcja
Prezes najwyższej Izby Kontroli, Marian Banaś./fot. PAP/Paweł Supernak
- Organizowanie i przygotowanie wyborów na podstawie decyzji administracyjnej nie powinno mieć miejsca i było pozbawione podstaw prawnych - oświadczył w czwartek (13.05.) prezes NIK Marian Banaś. Na te zarzuty odpowiada Centrum Informacji Rządu.
Szef NIK zaprezentował w czwartek (13.05.) ustalenia kontroli Izby dotyczące działań wybranych podmiotów w związku z przygotowaniem wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na 10 maja 2020 r., z wykorzystaniem głosowania korespondencyjnego.
Na wstępie konferencji prasowej przedstawiono nagranie z sekwencją zdarzeń dotyczących wyborów.
Z kolei Banaś mówił, że kontrolę przeprowadzono w KPRM, MSWiA, MAP oraz dwóch spółkach Skarbu Państwa - Poczcie Polskiej oraz Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Objęła ona okres od lutego do października 2020 r.
- NIK negatywnie oceniła proces przygotowania wyborów powszechnych na Prezydenta RP zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. z wykorzystaniem głosowania korespondencyjnego przez wymienione przeze mnie podmioty - oświadczył Banaś.
- W okresie od 16 kwietnia, czyli od momentu podpisania decyzji o wyborach przez pana premiera, do 9 maja jedyną uprawnioną jednostką, organem do organizowania i przygotowania wyborów na Prezydenta RP była Państwowa Komisja Wyborcza. Organizowanie i przygotowanie wyborów na podstawie decyzji administracyjnej nie powinno mieć miejsca i było pozbawione podstaw prawnych - oświadczył Banaś.
Jak dodał, zgodnie z art. 7 konstytucji organy państwowe działają na podstawie prawa i w granicach obowiązującego prawa.
NIK skierowała do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w związku z organizacją wyborów przez zarządy Poczty Polskiej i Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych; będą analizowane stanowiska otrzymane od MAP, MSWiA oraz KPRM - mówił szef NIK Marian Banaś.
Rząd odpowiada
W trakcie konferencji prasowej NIK, Centrum Informacyjne Rządu przekazało, że - tu cytat: „Wszystkie decyzje o rozpoczęciu technicznych przygotowań do głosowania korespondencyjnego w wyborach prezydenckich były zgodne z prawem; premier i szef Kancelarii Premiera stali na straży Konstytucji".
Jak czytamy dalej:„ Ich wszelkie działania miały na celu przeprowadzenie wyborów w konstytucyjnym terminie. Premier nie zarządził nigdy wyborów prezydenckich ani głosowania w trybie korespondencyjnym. Celem podjętych działań było umożliwienie udziału w wyborach grupom uprawnionym, których życie i zdrowie ze względu na pandemię były zagrożone (seniorom, osobom z niepełnosprawnościami), a także przebywającym w izolacji.
Po pierwsze: bezpieczeństwo obywateli
Rok 2020 stał pod znakiem pandemii koronawirusa. W obliczu tak wielkiego światowego kryzysu priorytetem całego rządu było zapewnienie bezpieczeństwa wszystkich obywateli. Dotyczyło to również bezpieczeństwa podczas organizacji konstytucyjnych wyborów prezydenckich. Przed wyborami panowała powszechna opinia, że nie ma możliwości przeprowadzenia głosowania metodą tradycyjną.
Dlatego rząd musiał podjąć decyzje zapewniające ochronę obywateli, przy jednoczesnej realizacji czynnego prawa wyborczego. Prawa, które zapewnia Konstytucja RP. Dzięki stworzeniu faktycznych możliwości głosowania korespondencyjnego – w zakresie, w jakim dopuszczały to obowiązujące wtedy przepisy Kodeksu wyborczego – można było w tym krytycznym dla zdrowia publicznego okresie uniknąć gromadzenia się ludzi (zwłaszcza tych szczególnie narażonych na groźny przebieg COVID-19) w większych skupiskach i na małej przestrzeni. Takie warunki niewątpliwie sprzyjają zakażeniu koronawirusem.
Po drugie: działania podjęte zgodnie z prawem
Rząd ma nie tylko prawo, ale i obowiązek zapewnienia warunków do realizacji wyborów prezydenckich w terminie konstytucyjnym. Marszałek Sejmu, zgodnie z Konstytucją RP, wyznaczył ten termin na 10 maja 2020 roku. Kierując się przede wszystkim bezpieczeństwem obywateli, rząd podjął decyzję, żeby technicznie przygotować możliwość głosowania korespondencyjnego. Prezes Rady Ministrów w swoich decyzjach ani nie zarządził wyborów prezydenckich, ani nie zarządził w nich trybu głosowania korespondencyjnego. W decyzjach tych Premier jedynie nakazał dwóm przedsiębiorcom publicznym – Poczcie Polskiej oraz Wytwórni Papierów Wartościowych – rozpoczęcie techniczno-organizacyjnego przygotowywania się do głosowania korespondencyjnego.
Decyzje te miały umożliwić przeprowadzenie głosowania korespondencyjnego, zgodnie z obowiązującym wówczas Kodeksem wyborczym. W chwili wydania decyzji przez Prezesa Rady Ministrów głosować korespondencyjnie mogły osoby niepełnosprawne, osoby przebywające w izolacji oraz seniorzy, którzy ukończyli 60 lat.
Po trzecie: każda instytucja działała zgodnie ze swoimi kompetencjami
Wydane decyzje nie naruszały ustawowych kompetencji organów wyborczych – Państwowej Komisji Wyborczej oraz Krajowego Biura Wyborczego. Zadania tych instytucji nie obejmują przygotowania do głosowania korespondencyjnego. Kodeks wyborczy jasno wskazuje, że te zadania należą do Poczty Polskiej.
Państwowa Komisja Wyborcza i Krajowe Biuro Wyborcze nie posiadały także kompetencji, aby polecić Poczcie Polskiej rozpoczęcie przygotowań do przeprowadzenia głosowania korespondencyjnego. Takie uprawnienie posiadał Prezes Rady Ministrów. Art. 11 ust. 2 ustawy covidowej dawał premierowi możliwość wydawania decyzji administracyjnych - poleceń przedsiębiorcom w zakresie przeciwdziałania koronawirusowi, w tym także w sprawach dotyczących wyborów w czasie epidemii. "
Raport NIK dotyczy organizacji planowanych na 10 maja ub. roku wyborów prezydenta, w których Polacy, ze względu na pandemię COVID-19, mieli głosować wyłącznie drogą korespondencyjną. Za organizację głosowania - zgodnie z ustawą z 6 kwietnia o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta RP zarządzonych w 2020 r., która weszła w życie 9 maja - odpowiadał minister aktywów państwowych. Wydrukowane zostały m.in. pakiety wyborcze; ich dostarczeniem miała się zająć Poczta Polska.
Wybory jednak nie odbyły się 10 maja. Tego dnia Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła w wydanej uchwale, że "brak było możliwości głosowania na kandydatów" i że fakt ten jest równoważny w skutkach z przewidzianym w art. 293 Kodeksu wyborczego brakiem możliwości głosowania ze względu na brak kandydatów. Ostatecznie wybory odbyły się 28 czerwca.
Zobacz także
Borys Budka w Toruniu: Wizyta prezydenta Dudy w USA budzi kontrowersje
2020-06-24, 15:25- Prezydent Andrzej Duda nie powinien poza granicami Polski podejmować wiążących zobowiązań, które mogłyby godzić w nasze sojusze w ramach NATO czy UE — powiedział w środę w Toruniu lider PO Borys Budka. Dodał, że takie decyzje… Czytaj dalej »
Zażalenie komitetu wyborczego Andrzeja Dudy ws. słów Trzaskowskiego prawomocnie oddalone
2020-06-24, 12:45Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił w środę zażalenie na poniedziałkowe orzeczenie sądu okręgowego ws. słów kandydata KO na prezydenta Rafała Trzaskowskiego - poinformował sąd. Oznacza to, że pozew wyborczy komitetu Andrzeja Dudy… Czytaj dalej »
O ojcostwie, budżecie i wyborach mówił w Bydgoszczy Krzysztof Bosak
2020-06-23, 20:10Zapełniony - głównie młodymi ludźmi - amfiteatr przy ulicy Mostowej w Bydgoszczy powitał kandydata na prezydenta Krzysztofa Bosaka. Przedstawiciel Konfederacji apelował do rządu o pomoc Polakom za granicą, którzy mają, jak twierdzi… Czytaj dalej »
Sasin: prezydentura konfrontacyjna wobec rządu byłaby zgubna dla Polski i Polaków
2020-06-22, 20:58Prezydentura nastawiona konfrontacyjnie do rządu, byłaby dla Polski i Polaków czymś zdecydowanie zgubnym, biorąc pod uwagę wielkie wyzwania, jakie stoją przed naszym krajem - ocenił w poniedziałek wicepremier, minister aktywów państwowych… Czytaj dalej »
Premier w Bydgoszczy: wszystkie inwestycje są możliwe dzięki współpracy prezydenta z rządem
2020-06-22, 15:54Wszystkie inwestycje są tutaj możliwe, jeżeli będzie kontynuacja dobrej, bezproblemowej współpracy prezydenta z rządem - powiedział w poniedziałek na spotkaniu z mieszkańcami Bydgoszczy premier Mateusz Morawiecki. Czytaj dalej »
Politolog z UMK o finale kampanii: To będzie walka do ostatniej minuty
2020-06-22, 11:09- Szalę zwycięstwa na stronę prezydenta Andrzeja Dudy może przechylić wizyta w Stanach Zjednoczonych i spotkanie z Donaldem Trumpem - tak o finiszu kampanii wyborczej mówił w Rozmowie Dnia dr Patryk Tomaszewski. Zdaniem politologa z… Czytaj dalej »
Wicepremier Emilewicz w Inowrocławiu: Ważne, by za tydzień wszyscy poszli na wybory
2020-06-21, 21:00- Wybory to święto demokracji. Ważne, abyśmy wszyscy w nich uczestniczyli i wrzucili kartkę z dobrym nazwiskiem - powiedziała w niedzielę w Inowrocławiu wicepremier i minister rozwoju Jadwiga Emilewicz. Dodała, że tylko prezydent… Czytaj dalej »
Wiceminister Nowicki w regionie: Nie ma lepszego prezydenta od Andrzeja Dudy
2020-06-21, 17:06- Andrzej Duda jest najlepszym prezydentem od 1989 roku - mówił w Toruniu wiceminister rozwoju Robert Nowicki. Czytaj dalej »
„Przez pięć lat działałem dla państwa i dla ludzi". Konwencja wyborcza prezydenta Dudy
2020-06-21, 16:53- Wszystko co robiłem przez ostatnich pięć laty, robiłem po to, by moim rodakom żyło się lepiej - przekonywał w niedzielę podczas konwencji wyborczej w Krakowie ubiegający się o reelekcję prezydent Andrzej Duda. Czytaj dalej »
O jedności Polaków mówił na Kujawach europoseł Kosma Złotowski
2020-06-21, 07:18Czy Polacy mogą się zjednoczyć? - zdaniem europosła Kosmy Złotowskiego, jest to możliwe, choć pod pewnymi warunkami. Polityk Prawa i Sprawiedliwości, spotkał się w sobotę (20.06) z mieszkańcami Strzelna i Gąsawy. W czasie otwartych… Czytaj dalej »