NIK negatywnie ocenia przygotowanie korespondencyjnych wyborów prezydenta RP
2021-05-13, 11:20 PAP/Redakcja
Prezes najwyższej Izby Kontroli, Marian Banaś./fot. PAP/Paweł Supernak
- Organizowanie i przygotowanie wyborów na podstawie decyzji administracyjnej nie powinno mieć miejsca i było pozbawione podstaw prawnych - oświadczył w czwartek (13.05.) prezes NIK Marian Banaś. Na te zarzuty odpowiada Centrum Informacji Rządu.
Szef NIK zaprezentował w czwartek (13.05.) ustalenia kontroli Izby dotyczące działań wybranych podmiotów w związku z przygotowaniem wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na 10 maja 2020 r., z wykorzystaniem głosowania korespondencyjnego.
Na wstępie konferencji prasowej przedstawiono nagranie z sekwencją zdarzeń dotyczących wyborów.
Z kolei Banaś mówił, że kontrolę przeprowadzono w KPRM, MSWiA, MAP oraz dwóch spółkach Skarbu Państwa - Poczcie Polskiej oraz Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Objęła ona okres od lutego do października 2020 r.
- NIK negatywnie oceniła proces przygotowania wyborów powszechnych na Prezydenta RP zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. z wykorzystaniem głosowania korespondencyjnego przez wymienione przeze mnie podmioty - oświadczył Banaś.
- W okresie od 16 kwietnia, czyli od momentu podpisania decyzji o wyborach przez pana premiera, do 9 maja jedyną uprawnioną jednostką, organem do organizowania i przygotowania wyborów na Prezydenta RP była Państwowa Komisja Wyborcza. Organizowanie i przygotowanie wyborów na podstawie decyzji administracyjnej nie powinno mieć miejsca i było pozbawione podstaw prawnych - oświadczył Banaś.
Jak dodał, zgodnie z art. 7 konstytucji organy państwowe działają na podstawie prawa i w granicach obowiązującego prawa.
NIK skierowała do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w związku z organizacją wyborów przez zarządy Poczty Polskiej i Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych; będą analizowane stanowiska otrzymane od MAP, MSWiA oraz KPRM - mówił szef NIK Marian Banaś.
Rząd odpowiada
W trakcie konferencji prasowej NIK, Centrum Informacyjne Rządu przekazało, że - tu cytat: „Wszystkie decyzje o rozpoczęciu technicznych przygotowań do głosowania korespondencyjnego w wyborach prezydenckich były zgodne z prawem; premier i szef Kancelarii Premiera stali na straży Konstytucji".
Jak czytamy dalej:„ Ich wszelkie działania miały na celu przeprowadzenie wyborów w konstytucyjnym terminie. Premier nie zarządził nigdy wyborów prezydenckich ani głosowania w trybie korespondencyjnym. Celem podjętych działań było umożliwienie udziału w wyborach grupom uprawnionym, których życie i zdrowie ze względu na pandemię były zagrożone (seniorom, osobom z niepełnosprawnościami), a także przebywającym w izolacji.
Po pierwsze: bezpieczeństwo obywateli
Rok 2020 stał pod znakiem pandemii koronawirusa. W obliczu tak wielkiego światowego kryzysu priorytetem całego rządu było zapewnienie bezpieczeństwa wszystkich obywateli. Dotyczyło to również bezpieczeństwa podczas organizacji konstytucyjnych wyborów prezydenckich. Przed wyborami panowała powszechna opinia, że nie ma możliwości przeprowadzenia głosowania metodą tradycyjną.
Dlatego rząd musiał podjąć decyzje zapewniające ochronę obywateli, przy jednoczesnej realizacji czynnego prawa wyborczego. Prawa, które zapewnia Konstytucja RP. Dzięki stworzeniu faktycznych możliwości głosowania korespondencyjnego – w zakresie, w jakim dopuszczały to obowiązujące wtedy przepisy Kodeksu wyborczego – można było w tym krytycznym dla zdrowia publicznego okresie uniknąć gromadzenia się ludzi (zwłaszcza tych szczególnie narażonych na groźny przebieg COVID-19) w większych skupiskach i na małej przestrzeni. Takie warunki niewątpliwie sprzyjają zakażeniu koronawirusem.
Po drugie: działania podjęte zgodnie z prawem
Rząd ma nie tylko prawo, ale i obowiązek zapewnienia warunków do realizacji wyborów prezydenckich w terminie konstytucyjnym. Marszałek Sejmu, zgodnie z Konstytucją RP, wyznaczył ten termin na 10 maja 2020 roku. Kierując się przede wszystkim bezpieczeństwem obywateli, rząd podjął decyzję, żeby technicznie przygotować możliwość głosowania korespondencyjnego. Prezes Rady Ministrów w swoich decyzjach ani nie zarządził wyborów prezydenckich, ani nie zarządził w nich trybu głosowania korespondencyjnego. W decyzjach tych Premier jedynie nakazał dwóm przedsiębiorcom publicznym – Poczcie Polskiej oraz Wytwórni Papierów Wartościowych – rozpoczęcie techniczno-organizacyjnego przygotowywania się do głosowania korespondencyjnego.
Decyzje te miały umożliwić przeprowadzenie głosowania korespondencyjnego, zgodnie z obowiązującym wówczas Kodeksem wyborczym. W chwili wydania decyzji przez Prezesa Rady Ministrów głosować korespondencyjnie mogły osoby niepełnosprawne, osoby przebywające w izolacji oraz seniorzy, którzy ukończyli 60 lat.
Po trzecie: każda instytucja działała zgodnie ze swoimi kompetencjami
Wydane decyzje nie naruszały ustawowych kompetencji organów wyborczych – Państwowej Komisji Wyborczej oraz Krajowego Biura Wyborczego. Zadania tych instytucji nie obejmują przygotowania do głosowania korespondencyjnego. Kodeks wyborczy jasno wskazuje, że te zadania należą do Poczty Polskiej.
Państwowa Komisja Wyborcza i Krajowe Biuro Wyborcze nie posiadały także kompetencji, aby polecić Poczcie Polskiej rozpoczęcie przygotowań do przeprowadzenia głosowania korespondencyjnego. Takie uprawnienie posiadał Prezes Rady Ministrów. Art. 11 ust. 2 ustawy covidowej dawał premierowi możliwość wydawania decyzji administracyjnych - poleceń przedsiębiorcom w zakresie przeciwdziałania koronawirusowi, w tym także w sprawach dotyczących wyborów w czasie epidemii. "
Raport NIK dotyczy organizacji planowanych na 10 maja ub. roku wyborów prezydenta, w których Polacy, ze względu na pandemię COVID-19, mieli głosować wyłącznie drogą korespondencyjną. Za organizację głosowania - zgodnie z ustawą z 6 kwietnia o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta RP zarządzonych w 2020 r., która weszła w życie 9 maja - odpowiadał minister aktywów państwowych. Wydrukowane zostały m.in. pakiety wyborcze; ich dostarczeniem miała się zająć Poczta Polska.
Wybory jednak nie odbyły się 10 maja. Tego dnia Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła w wydanej uchwale, że "brak było możliwości głosowania na kandydatów" i że fakt ten jest równoważny w skutkach z przewidzianym w art. 293 Kodeksu wyborczego brakiem możliwości głosowania ze względu na brak kandydatów. Ostatecznie wybory odbyły się 28 czerwca.
Zobacz także
Ekipa Hołowni: Cichocki - szefem sztabu, Kobosko - pełnomocnikiem wyborczym
2020-02-14, 18:14Jacek Cichocki - były szef MSWiA - pokieruje sztabem wyborczym Szymona Hołowni, a pełnomocnikiem wyborczym będzie dziennikarz Michał Kobosko. Czytaj dalej »
Hasło Kidawy-Błońskiej: „Prawdziwa prezydent. Pewna przyszłość”
2020-02-14, 15:15„Prawdziwa prezydent. Pewna przyszłość” - to zaprezentowane hasło wyborcze kandydatki PO na prezydenta Małgorzaty Kidawy-Błońskiej. - Stoimy na starcie najważniejszej kampanii wyborczej od 30 lat - podkreślił szef kampanii wyborczej… Czytaj dalej »
PKW zarejestrowała cztery komitety wyborcze: A. Dudy, M. Kidawy-Błońskiej, Sz. Hołowni i R. Biedronia
2020-02-13, 19:45Państwowa Komisja Wyborcza zarejestrowana kolejne cztery komitety wyborcze: prezydenta Andrzeja Dudy, kandydatki PO Małgorzaty Kidawy-Błońskiej, kandydata Lewicy Roberta Biedronia oraz publicysty Szymona Hołowni - poinformował rzecznik… Czytaj dalej »
Marszałek Elżbieta Witek podała termin wyborów prezydenckich
2020-02-05, 12:34Wybory prezydenckie odbędą się w niedzielę, 10 maja - ogłosiła w środę marszałek Sejmu Elżbieta Witek. Zgodnie z przepisami II tura wyborów - jeśli będzie konieczna - odbędzie się dwa tygodnie później, czyli 24 maja. Czytaj dalej »
Kosiniak-Kamysz: lepiej dla Polski, by prezydent był z innego obozu niż rząd
2020-02-01, 19:12Dużo lepiej będzie dla Polski, jak rząd będzie miał kontrolę ze strony prezydenta, który nie pochodzi z tego samego obozu politycznego - uważa lider PSL Władysław Kosiniak-Kamysz, kandydat ludowców w tegorocznych wyborach prezy… Czytaj dalej »
Kandydaci na szefa PO: najważniejsze wybory prezydenckie
2020-01-25, 17:25Najważniejszym zadaniem nowego przewodniczącego PO będzie doprowadzenie do zwycięstwa Małgorzaty Kidawy-Błońskiej - mówili w sobotę kandydaci na szefa Platformy i obecny lider PO. Partie wodzowskie powinny zazdrościć nam sobotniego… Czytaj dalej »
Robert Biedroń: Miastom takim jak Włocławek potrzebne jest wsparcie rządu
2020-01-23, 20:15Kandydat Lewicy na prezydenta RP Robert Biedroń spotkał się z mieszkańcami Włocławka. Mówił między innymi o tym, że miastom średniej wielkości, które dużo straciły na transformacji, potrzebne jest wsparcie rządu. Czytaj dalej »
Krzysztof Gawkowski: - Druga tura wyborów prezydenckich dla Roberta Biedronia
2020-01-15, 10:41Nie w telewizyjnym ekranie, nie z prompterem, lecz dynamicznie i wśród ludzi. Tak ma wyglądać kampania Roberta Biedronia przed wyborami prezydenckimi. Mówił o tym podczas Rozmowy Dnia poseł Krzysztof Gawkowski. Czytaj dalej »
Robert Biedroń z oficjalną rekomendacją Wiosny w wyborach prezydenckich
2020-01-11, 17:12Lider Wiosny Robert Biedroń otrzymał od Rady Krajowej swojej partii oficjalną rekomendację w wyborach prezydenckich. Tym samym ma już poparcie wszystkich trzech partii lewicowych, ale ostateczną rekomendację ma otrzymać 19 stycznia… Czytaj dalej »
Małgorzata Kidawa-Błońska kandydatem Nowoczesnej na prezydenta
2020-01-11, 16:30Wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska została kandydatem Nowoczesnej na prezydenta - zdecydowała Rada Krajowa Nowoczesnej. Prezydent nie może być dodatkiem do partii prezesa, dlatego dłużej prezydentem nie może być Andrzej… Czytaj dalej »