Gościem „Rozmowy dnia” był poseł Jan Krzysztof Ardanowski, były minister rolnictwa. Rozmawialiśmy o przyczynach akcji protestacyjnej rolników, którzy w piątek wyjechali na drogi w całej Polsce.
Marcin Kupczyk: Panie pośle, dzisiaj kolejny protest rolników, mają być blokowane drogi czy urzędy, na przykład urząd wojewódzki w Bydgoszczy, ale akcje rolników odbędą się w całym kraju, organizowane są przez różne związki, stowarzyszenia rolnicze. Jednym z problemów, jakie zgłaszają rolnicy, jest nadmierny ich zdaniem import produktów spoza Unii Europejskiej, przede wszystkim z Ukrainy. Czego tu się boją polscy rolnicy?
Jan Krzysztof Ardanowski: Są dwa właściwie główne obszary – pierwszy jest to zmiana polityki rolnej Unii Europejskiej, nazywanej umownie „Zielonym Ładem”, która jest dla rolnictwa zabójcza, która niszczy rolnictwo. Wykorzystuje pewne slogany związane z ochroną środowiska, twierdząc, że rolnictwo szkodzi środowisku, że trzeba zmniejszyć jego intensywność, zmniejszyć hodowlę zwierząt, zmniejszyć uprawy, bo ponoć to wszystko szkodzi klimatowi. Jednocześnie ci, którzy lansują ten Zielony Ład, nie dokonali żadnych analiz dotyczących sytuacji żywnościowej Europy, bezpieczeństwa żywnościowego, które jest zapewniane przez własne rolnictwo. Tylko rolnicy europejscy to bezpieczeństwo w dłuższej perspektywie mogą zapewnić, nie żadna żywność z zagranicy, z zewnątrz, spoza Unii. To jeden z głównych postulatów.
Drugi dotyczy głównie krajów graniczących z Ukrainą, mianowicie nie można dopuścić do tego, że żywność z Ukrainy produkowana nie według tych standardów Unii Europejskiej, które są narzucane rolnikom, zaleje rynek unijny i doprowadzi do zniszczenia gospodarstw w Unii Europejskiej. My przeżywaliśmy to w 2022 i 2023 roku, kiedy bez żadnych ograniczeń, na skutek decyzji Komisji Europejskiej, ale również niestety i niefrasobliwości polskiego rządu, doprowadziliśmy do ogromnego importu głównie zboża, ale również i innych produktów [z Ukrainy]. Jeszcze cały czas odczuwamy skutki tego nadmiernego importu, bo to zboże jest w magazynach. Ceny są niskie, nie ma stabilności na rynku, i jeżeli miałoby się powtórzyć to po raz kolejny – teraz to nie dotyczy tylko samego zboża, ale również i rzepaku, cukru w ogromnych ilościach wysyłanego z Ukrainy, owoców miękkich, jajek, mięsa drobiowego – jeżeli to wszystko się zrealizuje, to jest koniec rolnictwa. Wszyscy są zatrwożeni; czy uprawiać, czy siać, czy porzucić te gospodarstwa, bo nie będzie gdzie sprzedać żywności – dlatego ten protest jest taki powszechny i tu nie ma żadnego jednego organizatora – związki zawodowe, izby rolnicze, związki syndykalne się w to wszystko angażują.
Czy poprzedni rząd, rząd Prawa i Sprawiedliwości, popełnił błąd, otwierając kraj na ukraińskie produkty? – to po pierwsze. A po drugie przypomnę, że wiosną ubiegłego roku rząd podjął decyzję o tymczasowym zakazie importu zboża i innych rodzajów żywności z Ukrainy, ale to zamknięcie nie było do końca udane, Panie Pośle.
Tak, rząd popełnił błąd. Ja o tym mówię, chociaż Komisja Europejska wymuszała to na wszystkich krajach europejskich, żeby otworzyć się na tę żywność z Ukrainy, bałamutnie tłumacząc, że to pomoc dla wojującej Ukrainy, a przecież wiemy, że my nie pomagamy w ten sposób Ukraińcom, tylko nabijamy kabzę międzynarodowym koncernom, które pasożytują na rolnictwie ukraińskim.
Polski rząd w pewnym momencie się „ogarnął”, jak to młodzież mówi i jednostronnie wprowadził zakaz, ale było to za późno. Rolnicy mówili o tym, ja mówiłem, ale było jak grochem o ścianę. To zaważyło zresztą na wynikach wyborów i na tym, że wieś nie poparła Prawa i Sprawiedliwości w takim stopniu, jak w 2019 roku, domagając się uczciwości i rozliczenia, również wyjaśnienia, kto sprowadzał to zboże, opublikowania listy importerów – kto zarobił miliardy. Ówczesny minister rolnictwa z uporem maniaka twierdził, że nie może tej listy opublikować, bo prawo mu na to nie pozwala, ale już jego krótkotrwała następczyni pani minister Anna Gembicka opublikowała tę listę i nic jej się nie stało. Czyli nie było przepisu prawnego, natomiast budowało to niestety przekonanie, że firmy, które zarobiły na zbożu, to są firmy w jakiś sposób powiązane z Prawem i Sprawiedliwością, a nie było to prawdą, bo to są firmy niepowiązane z nikim, albo powiązane z różnymi podmiotami, również politycznymi.
Rolnicy oczekują w tej chwili, już niezależnie od PiS-u, który za późno, ale jednak coś tam próbował robić – wprowadził ten zakaz, wprowadził również szereg dotacji dla rolników ratować sytuację (…) Natomiast oczekują również w tej chwili, od obecnego rządu, żeby chronił polski rynek (…).