Krzysztof Gawkowski
2023-01-05
Gościem „Rozmowy dnia” był poseł Krzysztof Gawkowski, szef Klubu Parlamentarnego Lewicy. Rozmawialiśmy m.in. o niemieckiej odpowiedzi na polskie roszczenie o odszkodowania za II wojnę światową.
Michał Jędryka: Niemcy odpowiedzieli na polską notę dotyczącą odszkodowań za drugą wojnę światową. Odpowiedź jest negatywna. Niemcy nie chcą zajmować się tym problemem, uważają sprawę za zamkniętą. Co powinna zrobić Polska - Pana zdaniem - w tej sytuacji?
Krzysztof Gawkowski: Myślę, że ta odpowiedź nikogo nie dziwi, bo błędy były popełnione na samym początku całego procesu. Najpierw podjęto zabiegi polityczne, a później dopiero dyplomatyczne, a powinno być odwrotnie – najpierw dyplomacja, a dopiero później komunikacja zewnętrzna. Prawo i Sprawiedliwość chciało na tym procesie robić politykę i tę politykę przegrywa.
Dzisiaj nie widzę możliwości łatwego otwarcia tych drzwi. Myślę, że trzeba rozmawiać kuluarowo i to jest zadanie dla polskiej dyplomacji - spotykać się z dyplomatami niemieckimi, próbować lobbować, bo jeżeli będziemy tylko wysyłali noty, to się skończy na tym, że będziemy dostawali negatywną odpowiedź.
Gdyby opozycja wygrała wybory, które odbędą się już w tym roku i przejęła władzę, jaką politykę prowadziłaby w tej sprawie?
- Na pewno szukałaby kompromisu i partnerów, którzy będą mieli podobne stanowisko do Polski, a nie wymachiwała szablą i mówiła, że jesteśmy tymi, którzy rozpoczną proces destrukcji stosunków międzynarodowych Polska-Niemcy, Warszawa-Berlin. Skończy się tym, że ani nie będzie pieniędzy z odszkodowania, ani dobrych relacji. Chodzi o to, żebyśmy umieli dobre relacje przełożyć na to, by były też jakieś pieniądze z powodu strat wojennych. Myślę, że to jest najprostszy sposób.
Niektórzy obserwatorzy - zresztą też niektórzy politycy ze strony rządzącej – mówią, że jeśli Niemcy będą w jakiś sposób naciskani i prowadzone będą rozmowy kuluarowe, to zmienią po czasie stanowisko, bo nie będą chcieli promować swojego wizerunku jako państwa twardo zamykającego tę drogę. Sądzi Pan, że jest taka szansa?
- Szansa jest zawsze, liczy się umiejętna dyplomacja – taka, która najpierw rozmawia, po cichu prowadzi negocjacje, stara się uzyskać lobbystów. Nawet w Parlamencie niemieckim, wśród posłów do Bundestagu poszukuje osób, które dobrze się o tym wypowiedzą, a na koniec stara się to wszystko zamknąć w notach dyplomatycznych. Odwrotna polityka – taka, która sięga najpierw do kłótni politycznej wewnątrz Polski, bo tak to się zaczęło, a dopiero później stara się wyjść z tym na zewnątrz, zawsze kończy się porażką.
Ale polityka jest zawsze taką grą, która na dwie strony – zewnętrzną i wewnętrzną. Trudno w warunkach rozwiniętej demokracji prowadzić taką zupełnie zakulisową grę.
- Ale nie chodzi o zakulisową grę. Przypominam, że najpierw obrażaliśmy Niemcy ustami polityków Prawa i Sprawiedliwości, a dopiero później wzięliśmy się za napisanie wniosku. Od raportu do wniosku upłynęło kilka miesięcy, a w tym czasie w Polsce - krok za krokiem, posiedzenie Sejmu za posiedzeniem Sejmu – padały negatywne słowa. Jesteśmy z Niemcami partnerami, razem jesteśmy w Unii Europejskiej, od lat mamy największą wymianę gospodarczą, stosunki są unormowane, więc trzeba rozmawiać z nimi w sposób kulturalny, a nie taki, że najpierw bierze się młotek i gwoździe, wbija je w kogoś, a później mówi o kompromisie. (...)
