prof. Mieczysław Ryba
2021-01-29
Prof. Mieczysław Ryba/fot.amoll2005, Wikipedia
Michał Jędryka: Ogłoszony został wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Czy to pana zdaniem oznacza, że w polskim systemie prawnym, z konstytucji można wyciągnąć bardzo jednoznaczne wnioski dotyczące ochrony życia czy też jest tak, jak chcą niektóre siły polityczne, że można to odczytywać jako jakąś polityczną deklarację?
prof. Mieczysław Ryba: Jedno nie wyklucza drugiego. Pytanie jak kto rozumie politykę, jak ją chce prowadzić. Jeśli chce ją prowadzić tylko jako makiawelistyczna grę o władzę, to wtedy bierzemy pod uwagę tylko czynniki pragmatyczne - jaki będzie pragmatyczny skutek ochrony życia. Natomiast jeśli mimo wszystko politykę, państwo definiujemy jako realizację dobra wspólnego, to nie ma większego dobra jak ludzkie życie. Państwo nie ma do ochrony większego dobra jak ludzkie życie i w tym względzie szczególnie ludzi najsłabszych, którzy nie są w stanie się bronić. I tu jest cały dalsze spór, jeśli go przeniesiemy na grunt nieemocjonalny, absurdalne okrzyki: Prawa kobiet! Prawa tam kogoś, do czegoś... Przed chwilą ćwiczyliśmy prawa rodziny czy żony do decyzji o zabiciu męża, który był w śpiączce. Mówimy o tym przypadku w Wielkiej Brytanii, więc jeśli będziemy się poruszać w takich emocjonalnych kategoriach kto ma jakie prawo do zabicia kogo, to do nie dojdziemy. Jeśli chronimy życie poczęte, no to ze względu na co? Nie z tego powodu, żeśmy się tak umówili albo że tak wyszło z gry politycznej, tylko chronimy ze względu na to, że to jest człowiek.
Czy to uzasadnienie Trybunału Konstytucyjnego pana zdaniem odwołuje się bardziej do uniwersalnych wartości i prawa naturalnego czy jednak do polskiej konstytucji?
Oczywiście, że do konstytucji, bo to jest Trybunał Konstytucyjny, tylko pytanie do czego odwołuje się konstytucja. Przecież konstytucja nie jest tylko i wyłącznie konwencją, ale odwołuje się do pewnego porządku etycznego, moralnego, czyli pierwotna jest moralność a wtórne jest prawo. Nawet konstytucja jest wtórna w stosunku do moralności, do etyki. Czy jeśli jest zasada nie zabijaj, wynikająca z porządku natury, to konstytucja to potwierdza w zapisie jako akt główny. Na tej kanwie nie ma sprzeczności między zapisem konstytucyjnym o ochronie i prawem naturalnym każdego człowieka do ochrony życia, więc oczywiście Trybunał Konstytucyjny wywodzi, bo jest Trybunałem Konstytucyjnym z konstytucji, ale konstytucja odwołuje się do porządku naturalnego i tyle. To jest racjonalne, to się da racjonalnie udowodnić [...]
Wydaje się jednak, że czas ideologii liberalnej przeżywa eskalację bo przegrana w wyborach Donalda Trumpa chyba świadczy o daleko idącym przesunięciu w lewo na całym świecie…
Nie na całym świecie, tylko w świecie Zachodu. Nie chcę dawać takiego przykładu, bo on nie jest wzorcem dla nas, no ale w świecie islamskim tak nie jest. Więc świat Zachodu to nie jest cały świat, tylko jego najbogatsza część. Chociaż Azja, mówimy o Chinach i tak dalej, też się szybko z bogaci. Natomiast świat Zachodu przeżywa gigantyczny kryzys. To co u nas się stało, to jest danie świadectwa prawdzie, w momencie niewyobrażalnego kryzysu cywilizacyjnego, jaki przeżywa nasz świat zachodni, który przeczy swoim korzeniom. Oczywiście prowadzi to do przepaści i do zguby, no ale nie raz już tak było w historii.
Jakieś światełko optymizmu w tym wszystkim?
Istnieje, bardzo duże, bo jeszcze raz powiadam, ojczyzna Jana Pawła II opowiada się za cywilizacją życia w starciu cywilizacji śmierci i cywilizacji życia. Trudno się nie cieszyć, mimo tych protestów, że jest jeszcze jeden kraj, nawet gdyby miał to być kraj ostatni, ale jeśli opowiada się za prawdą, to wygra wcześniej czy później. Ta decyzja Trybunału Konstytucyjnego i postawa Polski wygra. Nawet jeśli to zmienią kiedyś, to i tak będzie to punkt odniesienia, że było jakieś racjonalne zachowanie, że był kraj, był Trybunał, byli politycy, którzy się opowiedzieli za prawdą. Czyli będzie to jest wielka szansa, nie tylko dla nas, ale dla całego świata Zachodu. Dlatego ci ideolodzy atakują Polskę, bo przecież nie chcą powrotu do tego co najbardziej klasyczne, a zarazem co najbardziej racjonalne.
