Uroczystości 40. rocznicy Bydgoskiego Marca '81 z udziałem Prezydenta RP i premiera

2021-03-19, 08:46 Redakcja/PAP

Prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, senator Jan Rulewski i prezydent Bydgoszczy Rafał Bruskipodczas uroczystych obchodów 40. rocznicy wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981 roku. Fot. PAP/Tytus Żmijewski

Premier Mateusz Morawiecki podczas uroczystych obchodów 40. rocznicy wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981 roku, na placu przed Kujawsko-Pomorskim Urzędem Wojewódzkim przy ul. Jagiellońskiej w Bydgoszczy. Fot. PAP/Tytus Żmijewski

Prezydent RP Andrzej Duda składa kwiaty pod obeliskiem upamiętniającym wydarzenia bydgoskie przy gmachu Urzędu Wojewódzkiego przy ul. Jagiellońskiej w Bydgoszczy. Fot. PAP/Tytus Żmijewski

Prezydent RP Andrzej Duda i Jan Rulewski podczas uroczystości wręczenia odznaczeń państwowych z okazji 40. rocznicy wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981 w siedzibie Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy. Fot. PAP/Tytus Żmijewski

Prezydent RP Andrzej Duda podczas mszy świętej w katedrze pw. św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy, w ramach uroczystych obchodów 40. rocznicy wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981 roku. Fot. PAP/Tytus Żmijewski

Poseł PiS Tomasz Latos (z prawej), Przewodniczący Rady ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich przy Prezydencie RP, wiceprzewodniczący Rady Programowej NIKiDW Jan Krzysztof Ardanowski (z lewej) i posłana PiS Ewa Kozanecka podczas mszy świętej w katedrze pw. św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy, w ramach uroczystych obchodów 40. rocznicy wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981 roku. Fot. PAP/Tytus Żmijewski

Jan Rulewski podczas mszy świętej w katedrze pw. św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy, w ramach uroczystych obchodów 40. rocznicy wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981 roku. Fot. PAP/Tytus Żmijewski

Uroczystej liturgii przewodniczył ordynariusz bydgoski biskup Jan Tyrawa. Fot. Michał Jędryka

Dzięki państwa niezłomnej postawie, dzięki waszej odwadze, my dzisiaj możemy cieszyć się wolną Polską; w imieniu całej Rzeczypospolitej z całego serca za to dziękuję - powiedział prezydent Andrzej Duda do uczestników Bydgoskiego Marca 1981 r.

Prezydent Andrzej Duda oraz premier Mateusz Morawiecki uczestniczyli w piątek w Bydgoszczy w obchodach 40. rocznicy wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981.

Uroczystość przed Urzędem Wojewódzkim w Bydgoszczy

Podczas piątkowych uroczystości prezydent dziękował uczestnikom Bydgoskiego Marca za ich bohaterstwo. - Dzięki państwa niezłomnej postawie, dzięki temu, że byliście odważni, dzięki temu, że pragnęliście wolnej Polski ponad wszystko, że ryzykowaliście wolność własną i byt swoich rodzin, my dzisiaj możemy cieszyć się wolną Polską, a moje pokolenie (...) jest tym pierwszym, którego dzieci nie musiały się martwić, czy rodzice wrócą do domu. Bo moi rodzice i ja nie byliśmy tego pewni - bo rodzice byli na strajkach, bo mogli być aresztowani, bo mogło stać się nawet i najgorsze - oświadczył prezydent.

Podkreślił, że pokolenie jego córki jest tym pokoleniem, które urodziło się w wolej Polsce, cieszy się nią i nie wyobraża sobie tego, że Polska mogłaby nie być wolna, nie być niepodległa, nie być suwerenna i nie być demokratyczna. - To państwu to zawdzięczają. W imieniu całej Rzeczypospolitej, w imieniu całego naszego społeczeństwa, całego naszego narodu z całego serca za to dziękuję - dodał prezydent.

- Marzec 1981 roku - czas, który nazywany jest bardzo często karnawałem Solidarności. Po strajkach, a w szczególności po podpisaniu Porozumień Gdańskich 1980 roku powstaje wielki Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Wspaniały, piękny ruch społeczny, który zjednoczył, śmiało można powiedzieć, wielką cześć polskiego narodu w dążeniu do wolności, praw obywatelskich, do poszanowania podstawowych praw ludzkich i pracowniczych - powiedział Andrzej Duda.

Jednak - jak mówił - jest wówczas w polskim społeczeństwie grupa, której władza ludowa boi się i nie pozawala jej się zorganizować - to rolnicy. Jak wskazywał, rolnicy cały czas wówczas walczą, wspierani przez „Solidarność”, tę robotniczą, tę pracowniczą. - I kto by się spodziewał, że kumulacja nastąpi właśnie tu, w Bydgoszczy - powiedział prezydent.

- Tu spotykają się i żądają, i uzyskują możliwość zabrania głosu na posiedzeniu wojewódzkiej Rady Narodowej. 19 marca 1981 roku przybywają do gmachu, w którym odbywa się posiedzenie Rady Narodowej, gdzie zorientowawszy się, przedstawiciele władz komunistycznych „ścinają” posiedzenie, nie dają głosu przedstawicielom Solidarności, rolników - przypomniał Duda.

- Wobec protestu, wobec groźby, że dojdzie do strajku okupacyjnego na sali, w której odbywa się posiedzenie, wzywają ZOMO i uderzają na ludzi protestujących w pokojowy sposób. Jak zwykle władza ludowa przemawia za pomocą pałki - mówił prezydent.

- Jest z nami pan senator Jan Rulewski, który był jedną z ofiar pobicia tamtego dnia. Trzech przedstawicieli Solidarności, w tym przedstawiciel rolników, zostaje skatowanych przez ZOMO. I to jest moment, który w naszych dziejach (...) poskutkował największym strajkiem w dziejach naszego kraju. Na pomoc przychodzą robotnicy z Solidarności - powiedział prezydent.

Przypomniał, że Solidarność zdecydowała wówczas o ogłoszeniu strajku ostrzegawczego, do którego doszło. - Największy w naszej historii pokaz solidarności, który wstrząsnął wtedy władzą i w efekcie komuniści cofnęli się, musieli się poddać. 12 maja doszło do zarejestrowania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność Rolników Indywidualnych - powiedział.

Premier Morawiecki wskazał, że Marzec'81 wpisał się w tę historię polskich miesięcy charakterystycznych na drodze do odzyskania przez Polskę wolności. - Sierpień, potem marzec, potem grudzień to trzy miesiące, które znaczył szlak w czasie karnawału „Solidarności” - mówił szef rządu.

- Marzec'81 roku był tym momentem przełomowym, bo nieco wcześniej tylko, 12 lutego powołany na stanowisko prezesa Rady Ministrów nowo wykreowany wówczas przywódca Wojciech Jaruzelski zaapelował o trzy miesiące spokoju, o 90 dni pracowitości i Polacy raz jeszcze zaufali tym komunistycznym umizgom, tym fałszywym głosom, które płynęły ze strony władzy - przypomniał szef rządu.

Premier podkreślił, że te zapewnienia były prowokacją” i „chwilą ciszy przed próbą generalną”. Mateusz Morawiecki wspomniał również o następstwach rządów Jaruzelskiego, w tym o wydarzeniach w Bydgoszczy, stanie wojennym, komunistycznych represjach.

- Bydgoszcz pokazała wówczas, że w związku tkwi potężna siła i tego się najbardziej przestraszyli komuniści - dodał Morawiecki. Szef rządu w trakcie wystąpienia podkreślał, że skuteczność walki robotników, rolników o swoje prawa potwierdzona została ówczesnym zwycięstwem wiosną, kiedy zarejestrowany został NSZZ Solidarność Rolników Indywidualnych.

- Ten test, test w Bydgoszczy jest niezwykle ważnym momentem na drodze Polski do wolności. Dlatego z tego miejsca nisko kłaniam się zarówno bohaterom tamtych dni, najciężej pobitym, ofiarom, którzy wtedy stawali w pierwszym szeregu walki w tamtej polskiej insurekcji - mówił. - Kłaniam się również naszej ówczesnej 10-milionowej armii Solidarności, która była ewenementem w skali świata. Solidarności, która przeniosła te wartości, o które wtedy walczyła we współczesne czasy. To dzięki wam wspaniali członkowie, sympatycy, działacze Solidarności tamtych czasów, my dzisiaj od ponad 30 lat cieszymy się wolną Polską i w wolnej Polsce możemy żyć, kształcić się, pracować - dodał.

Morawiecki dziękował też bohaterom tamtych wydarzeń za determinację, odwagę, cierpliwość i wiarę w to, że „ten wspaniały polski ruch jakim była Solidarność może być nie tylko zaczynem wolności - bo tak się stało - ale stał się już od wtedy, na zawsze dla Polski zaczynem nowej myśli”. - Myśli o sprawiedliwym, dostatnim i solidarnym państwie. O naszej najjaśniejszej Rzeczypospolitej - mówił premier.

19 marca 1981 r. w sali sesyjnej Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy zjawiła się grupa związkowców, którzy przyszli przedstawić postulaty uczestników trwającego od trzech dni w mieście strajku chłopskiego, domagających się m.in. rejestracji NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”.

Działacze zostali siłą wyprowadzeni z budynku przez funkcjonariuszy Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej (ZOMO). Trzech działaczy - przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Jan Rulewski, działacz związku Mariusz Łabentowicz i działacz chłopski Michał Bartoszcze zostali dotkliwie pobici i trafili do szpitala.

Jednak odstąpiono od usunięcia strajkujących działaczy chłopskich z bydgoskiej siedziby WK ZSL i podjęto z nimi rozmowy. Ostatecznie rozmowy zakończyły się 17 kwietnia 1981 r. zawarciem tzw. porozumienia bydgoskiego, w którym władze zobowiązały się m.in. do zalegalizowania rolniczej Solidarności. Do rejestracji NSZZ RI „Solidarność” doszło 12 maja 1981 r.

Rulewski mówił w piątek, że po 40 latach uczestnikom tamtych wydarzeń „kłaniają się najwyższe władze RP”.

- Bydgoszczy przydała się Polsce, zasłużyła się Polsce - wskazał Rulewski.

Przebieg uroczystości, przemówienia prezydenta oraz premiera oraz składanie kwiatów pod tablicą upamiętniającą wydarzenia Bydgoskiego Marca na placu przed Kujawsko-Pomorskim Urzędem Wojewódzkim zakłócała grupa kilkunastu osób związana m.in. z KOD-em i Obywatelami RP.

Po złożeniu kwiatów prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski otworzył okolicznościową wystawę poświęconą wydarzeniom z 1981 r.

Uroczystość w Urzędzie Wojewódzkim w Bydgoszczy

Z kolei w gmachu urzędu, w sali, gdzie rozegrały się historyczne wydarzenia, wręczone zostały odznaczenia zasłużonym osobom. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski oznaczony został Jan Rulewski.

Krzyże Komandorskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali prof. Wojciech Polak - członek komitetu założycielskiego NZS na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, historyk, przewodniczący Kolegium IPN oraz Marek Majka - działacz Solidarności w Zakładach Chemicznych "Organika- Zachem" i w Bydgoskiej Fabryce Kabli.

Dzięki niezłomności uczestników wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981 roku, Polska stała się państwem prawdziwie niepodległym - powiedział prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości wręczenia odznaczeń państwowych.

- I śmiało możemy mówić, że od ponad 30 lat mieszkamy w rzeczywiście wolnym, suwerennym i niepodległym kraju, w którym sami się rządzimy, sami o sobie decydujemy. Idziemy do wyborów, głosujemy i mamy tak, jak wybraliśmy, tak, jak zdecydowała większość z nas, tak, jak to jest w demokratycznych państwach na świecie - wskazywał prezydent.

Z kolei premier Mateusz Morawiecki wręczył opozycjonistom okresu PRL medale 100-lecia odzyskania niepodległości. Szef rządu dziękował im za „święty dar niepodległości”.

Uroczysta msza św. w bydgoskiej farze

Wcześniej prezydent Andrzej Duda uczestniczył w piątkowej mszy świętej w katedrze św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy z okazji 40. rocznicy Bydgoskiego Marca 1981 r. Uroczystej liturgii przewodniczył ordynariusz bydgoski.

Biskup Jan Tyrawa zwrócił uwagę, że Bydgoszcz w marcu 1981 roku stała się centrum ruchu „Solidarności”. W kazaniu wyłożył teologię narodu od Pawła Włodkowica do kardynała Stefana Wyszyńskiego i Jana Pawła II.

W mszy św. wziął też udział m.in. uczestnik wydarzeń sprzed lat Jan Rulewski. Obecny był także wojewoda kujawsko-pomorski Mikołaj Bogdanowicz, parlamentarzyści PiS.

Wydarzenia bydgoskie z 1981 r. zapoczątkowały największy kryzys między władzą i Solidarnością przed stanem wojennym.