Prof. Wojciech Polak: - Konstytucja marcowa była dla Polski ryzykowna [rozmowa]

2021-03-17, 20:00  Michał Jędryka/Redakcja
Prof. Wojciech Polak/fot. Polskie Radio PiK/archiwum

Prof. Wojciech Polak/fot. Polskie Radio PiK/archiwum

Prof. Wojciech Polak, historyk UMK, przewodniczący kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, gość audycji Popołudnie z Nami, mówi o Konstytucji Marcowej, w setną rocznicę jej uchwalenia.

Michał Jędryka: Dzisiaj setna rocznica uchwalenia Konstytucji Marcowej, właśnie 17 marca 1921 roku przyjęto ten akt prawny. Jak najkrócej można by go scharakteryzować?

Prof. Wojciech Polak: Była to konstytucja, która wprowadzała w Polsce system parlamentarno - gabinetowy. Konstytucja niewątpliwie dość ryzykowna dla młodego państwa, w którym partie polityczne nie miały jeszcze wyrobionych nawyków dogadywania się między sobą, prowadzenia walki politycznej typowej dla systemu demokratycznego. Tego wszystkiego musieliśmy się uczyć. Ta konstytucja, która dawała przewagę parlamentowi, która wprowadzała rząd zależny od parlamentu w sposób bardzo ścisły, która także budowała pewne rozdrobnienie w parlamencie, no była konstytucją, jak już powiedziałem ryzykowną, stwarzająca problemy. Przewrót majowy były tego najlepszym dowodem.

Czy ta ocena, że była to konstytucja słaba, była oceną sprawiedliwą?

Z jednej strony musimy wiedzieć, że Polacy, którzy nagle znaleźli się w państwie niepodległym mieli idealistyczne wyobrażenie na temat tego, jak to państwo będzie funkcjonowało, jak to będzie działało. Panował entuzjazm. Z jednej strony, zafundowaliśmy sobie taką konstytucję, która może w warunkach normalnych, stabilnych, w długim okresie trwania byłaby konstytucją dobrze działającą, dobrze funkcjonującą, ale to nie był okres stabilizacji, to nie był okres normalności. To było po prostu wykuwanie państwowości Polskiej w warunkach bardzo trudnych.

Niedawno skończyła się wojna z bolszewikami, kraj był zniszczony, potem nastąpiła hiperinflacja, dalej różne zawirowania na arenie międzynarodowej, Locarno i tak dalej, więc trzeba było chyba jednak władzy silniejszej, mocniejszy. Lepszy byłby pewnie na te pierwsze lata niepodległości system z silną władzę prezydencką, ale na to nie chciała się zgodzić Narodowa Demokracja, która miała w parlamencie mnóstwo głosów. Narodowa Demokracja wychodziła z założenia, że jeżeli zafundujemy sobie system prezydencki, to kto zostanie prezydentem? No Józef Piłsudski, a oni tego bardzo nie chcieli, więc woleli takiego prezydenta, który byłby, jak to się dzisiaj mówi żartobliwie: strażnikiem żyrandola, którego władza byłaby dość dość teoretyczna, i prezydenta wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe, więc to był ten system dla ustabilizowanych demokracji nie dla takiego nowopowstałego państwa (...)

Więcej w materiale Michała Jędryki.

Gość Popołudnia z nami - prof. Wojciech Polak

Region

Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej w regionie. Pamiętaliśmy o wywieszeniu [wideo, zdjęcia]

Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej w regionie. Pamiętaliśmy o wywieszeniu? [wideo, zdjęcia]

2021-05-02, 11:55
Drugi dzień szczepień w Toruniu i nadal tłumy Będzie rekord [zdjęcia]

Drugi dzień szczepień w Toruniu i nadal tłumy! Będzie rekord? [zdjęcia]

2021-05-02, 10:50
Chcesz spędzić noc w lesie To możliwe

Chcesz spędzić noc w lesie? To możliwe!

2021-05-02, 09:15
Zachowane i niezachowane nagrania, czyli Archiwum Polskiego Radia PiK [film]

Zachowane i niezachowane nagrania, czyli Archiwum Polskiego Radia PiK [film]

2021-05-01, 18:30
Poseł Gawkowski o prawach pracownika, UE i Krajowym Planie Odbudowy

Poseł Gawkowski o prawach pracownika, UE i Krajowym Planie Odbudowy

2021-05-01, 17:15
Toruńska lewica uczciła Święto Pracy złożeniem kwiatów na grobie Juliana Nowickiego

Toruńska lewica uczciła Święto Pracy złożeniem kwiatów na grobie Juliana Nowickiego

2021-05-01, 16:18
Platforma Obywatelska apeluje o przesunięcie posiedzenia Sejmu ws. KPO

Platforma Obywatelska apeluje o przesunięcie posiedzenia Sejmu ws. KPO

2021-05-01, 15:43
Inowrocławskie Drzwi Jubileuszowe poświęcone przez prymasa

Inowrocławskie Drzwi Jubileuszowe poświęcone przez prymasa

2021-05-01, 14:55
W kolejce po szczepionkę, bez rejestracji. Akcja Zaszczep się w majówkę w Toruniu [wideo]

W kolejce po szczepionkę, bez rejestracji. Akcja „Zaszczep się w majówkę” w Toruniu [wideo]

2021-05-01, 11:35
CKK Jordanki: w majówkę szczepienia jedną dawką, także bez limitu wieku

CKK Jordanki: w majówkę szczepienia jedną dawką, także bez limitu wieku

2021-04-30, 21:40
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę