Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy murem za odbudową pierzei i zamku
2019-06-17, 07:03 Redakcja
Makieta Zamku Bydgoskiego./fot. Wikipedia
Nie cichną kontrowersje wokół wypowiedzi Stowarzyszenia Architektów Polskich na temat dwóch kluczowych budowli miasta. SARP krytycznie oceniło wizję rekonstrukcji zachodniej pierzei Starego Rynku i zamku bydgoskiego w historycznym kształcie. Przypomnijmy, pierzeję z powierzchni ziemi zmiótł niemiecki okupant, zamek zniszczyli Szwedzi...
TMMB napisało dwa oświadczenia. W pierwszym podejmuje temat pierzei. Jak czytamy:
To społeczność decyduje, nie architekci...
"Wbrew oczekiwaniom bydgoszczan, w tym wielu stowarzyszeń, Zarząd Główny i Rada Prezesów SARP zamierzają za jednym zamachem, rozprawić się z Zachodnią Pierzeją Starego Rynku i Zamkiem Bydgoskim. Tym samym ostatecznie pozbawić miasto, jego dziejowej tożsamości, miasto które już wcześniej, wskutek tragicznych konfliktów, zostało z niej odarte."
W apelu SAP czytamy, m.in.: „ZG i Rada Prezesów SARP rekomenduje władzom i Radzie Miasta Bydgoszczy rezygnację z działań zmierzających do rekonstrukcji pierzei zachodniej Starego Rynku w jej ściśle historycznej formie. Byłoby to działanie sprzeczne z obecną filozofią i obowiązującymi doktrynami w konserwacji zabytków proponowanymi przez UNESCO.
TMMB uważa, że jest to szermierka słowna pod ściśle założoną tezę. I przypomina stanowisko w tej sprawie prof. zw. dr hab. Dariusza Markowskiego:
„Dyskusja powinna opierać się w głównej mierze na przesłankach, które zostały zawarte w „Rekomendacji Warszawskiej” w sprawie odbudowy i rekonstrukcji światowego dziedzictwa kultury przyjętej podczas międzynarodowej konferencji „The challenges of world Heritage recovery. International conference on reconstruction”, która miała miejsce w maju 2018 roku na Zamku Królewskim w Warszawie i w której uczestniczyli światowej klasy eksperci, a m.in. z ICOMOS, ICCROM i UNESCO. W rekomendacji uznano za konieczne „uwzględnienie potrzeb lokalnej społeczności, które doświadczyły traumy utraty swojego dziedzictwa, historii i tożsamości oraz umożliwienie pojednania. To społeczność miasta, a nie władze SARP, powinna zadecydować o przywróceniu świadectw historii Bydgoszcz".
- Za odbudową Zachodniej Pierzei Starego Rynku opowiadały się od zakończeniu II wojny
światowej całe pokolenia bydgoszczan i autorytety tego miasta. Kilkanaście tysięcy osób
wpisało się na listy Społecznego Komitetu Odbudowy Zachodniej Pierzei Starego Rynku.
Temat wciąż żyje... - podkreśla Jerzy Derenda, prezes TMMB.
Wiemy, jak wyglądał zamek...
Z kolei w sprawie Zamku Bydgoskiego towarzystwo napisało tak: "Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy od lat czyni starania o odbudowę Zamku Bydgoskiego w jego prawdziwym kształcie. Tej roli nie spełnią żadne półśrodki. A z takimi, występuje w swoim Apelu Zarząd Główny i Rada Prezesów SARP, i co stwierdzamy z przykrością, nie popartymi żadnymi argumentami merytorycznymi."
TMMB z niedowierzaniem przyjmuje opinię SARP:
„Wobec braku jakichkolwiek dokumentacji, poza odkrytymi podczas prac archeologicznych artefaktami (zamek został rozebrany w XVII wieku) próby odtworzenia warowni piastowskiej w wieku XXI opierać się będą na domniemaniach i przypuszczeniach, które z natury rzeczy zawsze są obarczone licznymi błędami merytorycznymi, stanowiąc jedynie hipotezy".
Towarzystwo odpiera zarzut: "Tymczasem istnieje liczny zasób źródeł kartograficznych z XVII, XVIII i XIX wieku, które ukazują zarówno lokalizację zamku, jak i jego narys (rzut). Z tego samego okresu pochodzi pokaźny zbiór rysunków, obrazów i litografii na których uwidoczniono elementy jego architektury. Istnieje bogaty zasób źródeł pisanych obrazujących dzieje i konstrukcję zamku. Zatem w żadnym wypadku dokumenty archeologiczne nie są jedynym źródłem informacji. W projekcie odbudowy można także wykorzystać źródła kartograficzne, ikonograficzne i pisane.(...)
Świadczy to o formułowaniu wniosków bez zapoznania się z podstawową literaturą historyczną i archeologiczną. Zamek bowiem w XVII wieku nie zniknął z powierzchni miasta jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki."
Oto postulaty TMMB:
Zwracamy się do Pana Prezydenta i Rady Miasta Bydgoszczy o:
* Rezygnację z proponowanego przez architektów stanowiska archeologicznego w miejscu Zamku Bydgoskiego jako niezgodnej z powszechnym oczekiwaniem bydgoszczan na odbudowę samego zamku.
* Pilne powołanie zespołu fachowców w tym archeologów i historyków do spraw odbudowy Zamku Bydgoskiego. Zespołu, który w oparciu o istniejące źródła i kolejne kwerendy, w krajowych i zagranicznych archiwach, m.in. w Szwecji, (niewykluczone, że w tamtejszych archiwach zachowały się jeszcze inne ryciny wykonane w czasie potopu szwedzkiego) przygotuje założenia dokumentacji. Jest to konieczne, wciąż jeszcze bowiem w wielu archiwach są nieprzebadane akta.
* Przedmiotem odbudowy jest pierwotna, średniowieczna bryła zamku piastowskiego w Bydgoszczy, bez fortyfikacji bastionowo-ziemnych, które powstawały później, bo w XVII wieku. Do budowy należy zastosować cegłę i elementy drewniane, unikając konstrukcji żelaznych.
* Podjęcie starań o wpisanie reliktów Zaniku Bydgoskiego do indywidualnego rejestru ochrony zabytków. Nie wolno dopuścić do powtórki niedopatrzenia, które sprawiło, że bezpowrotnie zniszczono relikty wczesnośredniowiecznego grodu bydgoskiego budując na nich hotel.
* Przebadanie obszaru wzgórza zamkowego dla precyzyjnego określenia obrysu fundamentów.
* Skorzystanie z doświadczeń odbudowy zamku w Bobolicach w woj. śląskim , gdzie w odróżnieniu od Bydgoszczy, nie zachowały się żadne rysunki, szkice i dokumenty a budowę zrealizowano na podstawie zachowanych ruin korzystając z wiedzy historyków i archeologów. Zamek ten jest obecnie światową atrakcją turystyczną.
Oba oświadczenia TMMB w całości:
![Donośne głosy i piękne owłosienie. Międzynarodowa wystawa psów rasowych w BCTW [zdjęcia, wideo]](public/info/2025/thumb_480_0/2025-02-15_173963189310.jpg)
![Politolog z Torunia walczy z nowotworem. Trwa zbiórka na leczenie Jarosława Wojtasa [link]](../public/info/2024/thumb_480_0/2024-02-05_170712346610.jpg)
![Dialog zamiast protestu. Wojewoda wysłuchał postulatów służb mundurowych [zdjęcia]](public/info/2025/thumb_480_0/2025-02-14_173956221410.jpeg)
![Nadal musimy budować tę tradycję. Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy AK w regionie [zdjęcia]](public/info/2025/thumb_480_0/2025-02-14_173955354410.jpg)
