Wspominamy ppor. Leszka Białego w dniu jego urodzin. Zginął z rąk UB w Bydgoszczy [broszura]
Pomnik upamiętniający ppor. Leszka Białego oraz innych żołnierzy zamordowanych 3 marca 1945 w katowni UB przy ul. Markwarta w Bydgoszczy. Pomnik znajduje się na obrzeżu skweru im. ppor. Leszka Białego, przy ul. Markwarta/fot. Wikipedia/Domena publiczna//commons.wikimedia.org/
Rodzina Leszka Białego pochodzi z Podola. W styczniu 1922 roku przeprowadziła się do Bydgoszczy. W czasie wojny Leszek Biały służył w szeregach AK, a później w Podziemiu. Został aresztowany 27 lutego 1945 roku. Jego szczątki odkryto w piwnicy budynku UB przy ul. Markwarta 4 (obecnie 2a).
„Leszek Biały, ps. Jakub, Radus, Herbert (ur. 18 stycznia 1919 w Sewerynówce (Podole), zm. prawdopodobnie 3 marca 1945 w Bydgoszczy) to podporucznik, szef łączności Okręgu Pomorskiego Armii Krajowej. Przed wybuchem II wojny światowej studiował na Uniwersytecie Lwowskim.
Rodzina Białych, nie mogąc pogodzić się z faktem, iż Sewerynówek nie znalazł się w granicach niepodległej Polski, a wszedł w skład bolszewickiej Rosji, w 1920 r przenosi się do Polski, początkowo do Łodzi. W styczniu 1922 przeprowadza się do Bydgoszczy, najpierw na ul. Dworcową, a następnie Sielanka, wreszcie Garbary 19 - tam go aresztowano.
Leszek Biały uczył się w Miejskim Gimnazjum Męskim im. Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy przy ul. Kopernika 1 (obecnie Collegium Copernicanum Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego), gdzie zdał maturę w 1936 roku. Studia wyższe podjął na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej, na kierunku elektromechanika. Naukę przerwał wybuch II wojny światowej.
Od wiosny 1940 mieszkał w kamienicy przy ul. Garbary 19 w Bydgoszczy. Początkowo zmuszany był do pracy przy zakładaniu instalacji elektrycznej w powstających zakładach Dynamit-Nobel Aktion Gesellschaft w Łęgnowie (obecnie jedna z dzielnic Bydgoszczy, siedziba Exploseum).
W czasie wojny służył w szeregach Armii Krajowej. Po zaprzysiężeniu w 1942 roku, początkowo w grupie dywersyjno-sabotażowej „Brahnau” w fabryce DAG, w uznaniu działalności konspiracyjnej i werbunkowej, przesunięto go do pracy wywiadowczej, a ostatecznie do wydziału łączności. Tam dosłużył się rangi szefa Wydziału V (łączność) Inspektoratu Bydgoszcz AK, następnie szefa łączności w Podokręgu Północno-Zachodnim Pomorze AK, a we wrześniu 1944 (po śmierci dotychczasowego szefa, kpt. Henryka Gruetzmachera ps. Michał, Marta) szefa łączności w całym Okręgu Pomorze AK.
Z czasem awansował na stopień podporucznika czasu wojny, a za swoje dokonania został odznaczony Srebrnym Krzyżem z Mieczami oraz Krzyżem Walecznych. Leszek Biały odegrał ważną rolę jako łącznik pomiędzy komendą okręgu AK a stacjonującymi w Borach Tucholskich oddziałami partyzanckimi ze zgrupowania AK „Jedliny”. Uczestniczył także w akcji udzielania pomocy jeńcom wojennym, Brytyjczykom, Francuzom oraz Rosjanom, którzy byli przetrzymywani w Bydgoszczy. W 1944 nie przyjął propozycji objęcia szefostwa Wydziału II (wywiad) Komendy Okręgu Pomorskiego.
W czasie wojny w działania konspiracyjne zaangażowana była cała rodzina Leszka. Mieszkanie Białych przy ul. Garbary 19 służyło m.in. jako miejsce narad lokalnych szczebli dowódczych oraz miejsce prowadzenia nasłuchów radiowych.
Po wyzwoleniu Bydgoszczy został pracownikiem węzła radiowego w ratuszu na Starym Rynku. Został aresztowany dnia 27 lutego 1945,. Był osadzony i torturowany w siedzibie Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Jego dalsze losy są nieznane. Jako datę śmierci przyjęto 3 marca 1945. W październiku 1956 odkryto jego szczątki w piwnicy budynku UB przy ul. Markwarta 4 (obecnie 2a).
Pogrzeb Leszka Białego odbył się 17 listopada 1957 na bydgoskim cmentarzu na Bielawkach."
źr. Wikipedia
