Pomnik ku czci ofiar II wojny światowej z Jabłonowa Pomorskiego już nie jest bezimienny
Odrestaurowany pomnik „Poległym i Umęczonym 1939-1945" uroczyście odsłonięto w Jabłonowie Pomorskim. Nowym elementem są dwie tablice z nazwiskami 213 ofiar zbrodni hitlerowskich.
- Cały proces identyfikowania wszystkich ofiar trwał blisko cztery lata, a jego inicjatorem była pani prezes Stowarzyszenia „Do Korzeni" pani Ewa Rzepka - mówi Przemysław Górski, burmistrz miasta i gminy Jabłonowo Pomorskie. - Tak naprawdę, to pani prezes Ewa Rzepka zajęła się ustalaniem wszystkich ofiar II wojny światowej z terenu miasta i gminy i Jabłonowa Pomorskiego. Wiele rodzin nie ma grobów swoich bliskich, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Spotkaliśmy się z wzruszającymi momentami, gdy te rodziny podchodziły do nas i dziękowały, że będą mogły 1 listopada przyjść i w tym miejscu zapalić znicze, czy złożyć nawet kwiaty. Dla nas, dla mieszkańców miasta i gminy Jabłonowo Pomorskie, ale myślę, że dla całej społeczności województwa kujawsko-pomorskiego jest to szczególny moment i szczególna chwila. Od tej pory bezimienne groby mają wyryte imiona, nazwiska osób, miejscowość oraz wiek, w którym te osoby straciły życie broniąc, chroniąc naszej Ojczyzny, Polski, ale tej małej, jaką jest niewątpliwie miasto i gmina Jabłonowo Pomorskie.
- Czuję takie nieokreślone, nieopisane wzruszenie, bo ustalenie tych nazwisk, wypisanie ich na tablicach było bardzo ważne dla rodzin i też dla mieszkańców naszej gminy. Sołtysi wsi bardzo prosili i zabiegali o to, żeby te nazwiska pojawiły się - mówi Ewa Rzepka ze Stowarzyszenie „Do Korzeni". - Wydawałoby się, że już tyle lat po wojnie ludzie być może nie chcieliby wracać do tych tragicznych zdarzeń, ale okazuje się, że ta pamięć, ta przeszłość, to, co przydarzyło się naszym dziadkom i pradziadkom nadal tkwi w każdym z nas i jest bardzo ważne. Poszukiwania trwały dobre trzy lata. Poddałam kwerendzie archiwalnej instytucje, głównie IPN delegatura w Bydgoszczy, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Archiwum Państwowe w Toruniu, ale najtrudniejsze jest poszukiwanie rodzin, które często już wyprowadziły się z naszej gminy. W sumie jeszcze cały czas szukam, ponieważ 19 listopada będzie promocja książki i jeszcze mogę coś dopisać (...).
Stowarzyszenie „Do Korzeni” z Ewą Rzepką na czele już wcześniej podejmowało działania, których celem było upamiętnienie ofiar II wojny światowej na terenie naszego miasta i gminy. Ukazały się broszury o zbrodniach niemieckich w Buku Góralskim, Nowej Wsi, Konojadach, nagrany został film „Zostańcie z Bogiem" (dostępny na portalu youtube.com). W filmie zagrali aktorzy - amatorzy, czyli dzieci, młodzież i dorośli z obszaru gminy. Jego premiera w listopadzie 2021 roku odbiła się szerokim echem w lokalnej społeczności.
Z kolei w roku 2024 stowarzyszenie planuje wydanie publikacji, w której opisane zostaną zbrodnie popełnione przez Sowietów. Wstępnie wiadomo już o ok. 80 ofiarach z terenu gminy Jabłonowo Pomorskie, głównie wywiezionych przez NKWD w głąb Rosji, które zaginęły bez wieści.