"Hurtownia egzoplanet" ogłasza kolejny sukces

Kosmiczny Teleskop Kepler ogłasza odkrycie kolejnych 95 planet pozasłonecznych. Od 2014 roku, kiedy rozpoczęła się kampania "K2" teleskopu, dzięki niemu znaleziono już ponad 300 nowych obiektów. Z szerokiego spektrum ogłoszonych egzoplanet - od skalistych podobnych do Ziemi do gigantycznych gazowych olbrzymów przerastających Jowisza - możemy wyróżnić obiekt krążący wokół gwiazdy HD 21657.

Jest to najjaśniejsza gwiazda, wokół której znaleziono planetę w ramach misji teleskopu Kepler. Ma jasność ok. 10ᵐ (jest dostrzegalna przez niewielki teleskop) i świeci w konstelacji Pieca – niestety, niewidocznej z Polski. Planeta krąży wokół swojej gwiazdy po orbicie o okresie obiegu 10 dni. Naukowcy cenią odkrycia egzoplanet wokół stosunkowo jasnych obiektów, bo dzięki dużej ilości światła pochodzącego z gwiazdy mogą sporo dowiedzieć się o samej planecie.

Do tej pory poznaliśmy ponad 3700 planet poza Układem Słonecznym. Blisko 1/10 tej liczby odkrył kosmiczny teleskop nazwany imieniem „prawodawcy astronomii” – Johanessa Keplera. Już wkrótce dołączy doń kolejna misja, która prześledzi jeszcze więcej gwiazd w poszukiwaniu odległych światów.

Następca misji Kepler nazywa się TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) i ma polecieć z kosmodromu Cape Canaveral na Florydzie na pokładzie rakiety Falcon 9 w kwietniu br. TESS to nowy rozdział w dziedzinie poszukiwania egzoplanet. Teleskop będzie przeszukiwał prawie całe niebo monitorując jasność ponad 200 000 gwiazd w naszej galaktyce. Nowe światy będą znajdowane, podobnie jak w przypadku teleskopu Keplera, metodą tranzytu z użyciem techniki fotometrycznej. Polega ona na poszukiwaniu periodycznych spadków jasności obserwowanych gwiazd, które mogą wskazywać na przejście potencjalnej egzoplanety przed jej macierzystą gwiazdą (jest to rodzaj niewielkiego zaćmienia zwany tranzytem). Już teraz szacuje się, że dzięki misji TESS katalog nowych planet powiększy się o tysiące nowych obiektów.

TESS to także misja o innym podejściu do obserwacji niż wysłany w 2009 roku teleskop Keplera. Kepler patrzy tylko na 1/400 tego, co obserwować będzie TESS, który spojrzy gdzie i w jakich ilościach znajdują się skaliste planety wokół najbliższych nam, stosunkowo jasnych gwiazd. Bliskość badanych obiektów jest nieprzypadkowa. Dzięki temu, najciekawsze egzoplanety doczekają się dokładnych obserwacji przy pomocy naziemnych teleskopów i kosmicznego teleskopu Jamesa Webba, który niebawem ma zastąpić zasłużonego Hubble’a.

TESS jest pierwszym instrumentem kosmicznym, który w poszukiwaniu egzoplanet przejrzy na całe niebo wokół siebie, podzielone na 26 sektorów. W pierwszym roku będą to sektory półkuli północnej, a w następnym roku gwiazdy na południu. Aparatura teleskopu składa się z czterech szerokokątnych kamer CCD wyposażonych w zespół siedmiu soczewek, za pomocą których rejestrowane będzie światło gwiazd przez co najmniej 27 dni.

Podstawowa faza misji TESS potrwa 2 lata. Wynikiem prac teleskopu będą dwa zbiory danych: jeden skupiony na 15 000 starannie wybranych gwiazdach dostarczy danych na temat ich jasności o okresie 2 minut, zaś drugi zbierze obrazy gwiazd całego sektora z kadencją 30 minut.

TESS użyje - po raz pierwszy stosowanej w misjach naukowych - wysokoeliptycznej orbity. Najwyższy jej punkt będzie sięgał orbity Księżyca, a okres obiegu teleskopu wokół Ziemi wyniesie 13,7 dnia. Co dwa tygodnie statek będzie zbliżał się do nas na dystans 1/3 odległości Ziemia-Księżyc, by wysłać nam pozyskane dane.