Mira najjaśniejsza od 12 lat!

Mira Ceti, znana też jako Gwiazda Cudowna osiąga maksimum blasku na poziomie niespotykanym od 12 lat! Najbardziej znana gwiazda zmienna błyszczy z mocą +2.5 mag. dorównując najjaśniejszym obiektom w konstelacji Wieloryba. Zmienność gwiazdy odkrył 03 sierpnia 1596 roku holenderski astronom David Fabricius, zaś imię „Mira”, nadał jej nasz Jan Heweliusz, który po łacinie nazywał ją Stella Miraculosa, czyli „Gwiazda Cudowna”; dzisiejsza nazwa jest wersją skróconą oryginału.

W cyklu ok. 331 dni Mira zmienia jasność z +10 mag. do zwykle +3.5 mag; pamiętajmy, że w astronomii mniejsza liczba oznacza większą jasność obserwowanego ciała niebieskiego. W przypadku Miry jest tak, że z obiektu widocznego tylko przez duży teleskop staje się łatwo dostrzegalna gołym okiem. Dla przeciętnego zjadacza chleba pojawia się na kilka tygodni, a na resztę roku po prostu znika z nieba. Dlaczego? Mira to układ podwójny złożony z czerwonego olbrzyma (400 razy większego od Słońca) i białego karła, który - obrazowo mówiąc - żywi się materią większego towarzysza przy okazji wywołując zmiany jego fizycznej wielkości i pulsacje blasku.

Tegoroczne maksimum Gwiazdy Cudownej przewidywano na 24 października, ale już w pierwszych dniach miesiąca obserwatorzy alarmowali: Mira rozbłysła nieoczekiwanie wcześniej i z większą mocą niż w poprzednich latach! 05 października świeciła jako punkt o jasności już ok. +3.0 mag. Nocą 16 października była widoczna nawet w blasku Księżyca krótko po pełni, a jej jasność oceniano na +2.7 mag. W czasie przewidywanego maksimum niektórzy wyznaczyli blask Miry na +2.5 mag. Niewiele brakuje do rekordowego w ostatnich latach wyniku +2.2 wielkości gwiazdowej, którą „Cudowna” osiągnęła w lutym 2007 roku.

Czy tym razem będzie powtórka? Patrzmy uważnie - tym bardziej, że Mirę można dostrzec gołym okiem nawet z rozświetlonego miasta. Warto się śpieszyć z obserwacjami, bowiem w pierwszych dniach listopada blask gwiazdy powinien stopniowo słabnąć. Jasność Miry oceniamy na podstawie porównania z sąsiednimi obiektami; w tym przypadku nieuzbrojone oko jest świetnym narzędziem do oceny. Konstelację Wieloryba najlepiej podziwiać po godz. 22:00 w południowej części nieboskłonu. Opodal świecą także Uran i planetoida Westa, ale ich dostrzeżenie jest możliwe tylko z ciemnego miejsca i za pomocą lornetki.

Więcej na ten temat mówimy w „Radiu PLanet i Komet" z 28 października br., a także w wydaniu z 14 października br.