Bąble, czyli gwiazdy-przedszkolaki

"Narodziny gwiazdy" – to tytuł filmu godnego Oscarów. Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) prezentuje za to zdjęcie miejsca, gdzie rodzą się prawdziwe gwiazdy. Opublikowany obraz zasługuje na astronomicznego Oscara!

Ten olśniewający obszar nowo tworzących się gwiazd w Wielkim Obłoku Magellana (LMC) został sfotografowany przy pomocy instrumentu Multi Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) na należącym do ESO teleskopie VLT. Względnie niewielka ilość pyłu w LMC i ostry wzrok MUSE pozwoliły na dostrzeżenie w zakresie widzialnym skomplikowanych szczegółów tego obszaru.

LMC jest galaktyką satelitarną Drogi Mlecznej widoczną na niebie gołym okiem z półkuli południowej. Odległość około 160 000 lat świetlnych od Ziemi to praktycznie próg naszego kosmicznego domu. Oprócz bliskiego usytuowania względem nas, pojedyncze ramię spiralne w LMC widoczne jest prawie "z góry", co pozwala na łatwą analizę m.in. obszarów gwiazdotwórczych.

Są to międzygwiazdowe obłoki zjonizowanego wodoru (jąder atomów wodoru). Rejony te to "gwiezdne żłobki", a nowo utworzone masywne gwiazdy są odpowiedzialne za jonizację otaczającego je gazu, tworząc spektakularny widok. Charakterystyczny kształt jest utworzony z gigantycznego bąbla zjonizowanego wodoru otoczonego przez cztery mniejsze bąble.

Głęboko wewnątrz świecącego obłoku MUSE dostrzegł dżet emitowany przez raczkującą gwiazdę – młody obiekt gwiazdowy o masie 12 razy większej niż nasze Słońce. Strumień materii, nazwany Herbig–Haro 1177 (lub HH 1177 w skrócie), jest szczegółowo pokazany na dodatkowym zdjęciu. Po raz pierwszy tego typu obiekt udało się zaobserwować w świetle widzialnym poza Drogą Mleczną. Dżet ma długość 33 lat świetlnych, co czyni go jednym z najdłuższych tego typu obiektów zaobserwowanych kiedykolwiek. Odkryte zjawisko dostarcza astronomom ogromnej wiedzy na temat modelu i sposobu powstawania gwiazd dowodząc, że zarówno te gigantyczne, jak i mało masywne rodzą się w podobny sposób.

Na ten temat mówimy w Radiu Planet i Komet z 25.02.2019 roku.