Wokół Gwiazdy Barnarda krąży superziemia!

Skalisty glob podobny do Ziemi krążący wokół Gwiazdy Barnarda odkryli astronomowie z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Gwiazda Barnarda, nazwana od astronoma E. E. Barnarda, to jedno z najbliższych nam słońc. Znajduje się zaledwie 6 lat świetlnych od Ziemi. Jest to zarazem najbliższa gwiazda pojedyncza oraz gwiazda wykazująca najszybszy ruch własny względem ziemskiego obserwatora.

Astronomowie z ESO zaobserwowali, że Gwiazdę Barnarda okrąża skalisty glob o masie co najmniej 3,2 masy Ziemi. Jeden obieg wokół centralnej gwiazdy zajmuje planecie 233 dni. Mimo, że znajduje się ona bliżej swej gwiazdy niż odległość Ziemia-Słońce, jest to świat mroźny (-170 ℃) i słabo oświetlony. Wynika to z faktu, że Gwiazda Barnarda jest czerwonym karłem emitującym o wiele mniej światła i ciepła niż nasze Słońce dostarczając swej planecie planety zaledwie 2% energii, którą Ziemia otrzymuje od Słońca.

Odkryta planeta jest drugą najbliższą egzoplanetą względem Ziemi. Bliżej nas znajduje się tylko Proxima Centauri b znaleziona w ramach kampanii obserwacyjnej ph. Pale Red Dot. Na fali tego sukcesu projekt poszukiwania planet pozasłonecznych w pobliżu Ziemi został rozszerzony i nadano mu nową nazwę: Red Dots.

Nowy świat został wykryty dzięki instrumentowi HARPS pracującemu na teleskopie VLT w Obserwatorium Paranal w Chile. HARPS jest jednym z najdokładniejszych spektrografów we współczesnej nauce. Pozwala on na wykrywanie subtelnych zakłóceń w ruchu danej gwiazdy, co jest pośrednim dowodem na to, że źródłem tych perturbacji jest obecność planety.

Astronomowie wykorzystali efekt Dopplera do odkrycia nowego świata. Gdy planeta okrąża gwiazdę, jej grawitacyjne oddziaływanie powoduje, że gwiazda się „kołysze”. Gdy gwiazda oddala się od Ziemi, jej widmo przesuwa się w stronę czerwoną, czyli w stronę fal dłuższych. Z kolei światło gwiazdy jest przesunięte w stronę krótszych, niebieskich fal, gdy gwiazda zbliża się do Ziemi.

Astronomowie używają tego efektu do mierzenia zmian prędkości gwiazdy spowodowanych orbitującą egzoplanetą. HARPS może wykrywać zmiany w prędkości gwiazdy z oszałamiającą dokładnością - na poziomie 3,5 km/h, czyli tempa spaceru człowieka. To podejście do poszukiwań egzoplanet jest znane jako metoda prędkości radialnych. Nigdy wcześniej nie było ono użyte do wykrycia planety typu superziemi na tak rozległej orbicie wokół swojej gwiazdy.

Więcej na temat mówimy w "Radiu Planet i Komet" z 26.11.2018.