Michał Zaleski [wideo]
2020-01-17
Gościem Rozmowy Dnia był w piątek prezydent Torunia Michał Zaleski. Rozmawialiśmy o setnej rocznicy przyłączenia Torunia do Wolnej Polski i o obchodach z tym związanych.
Michał Jędryka: To jest szczególny czas i szczególne dni. Już jutro – 18 stycznia, czyli setna rocznica powrotu Torunia do wolnej Polski. Obchodzimy w tych dniach powrót do wolnej Polski poszczególnych miejscowości Kujaw i Pomorza. Toruń przytacza na swojej stronie internetowej wspomnienie: „Nagle rozkołysały się tłumy. Są, są na Podgórzu, na Dworcu Głównym! Ułani, ułani krechowieccy polscy ułani!" – tak w 1920 roku Toruń odzyskiwał wolność. Te wspomnienia powrócą jutro?
Michał Zaleski: One już wracają, ponieważ już od kilku dni mówimy o tym. W czwartek odbyła się uroczysta sesja Rady Miasta Torunia i było również wiele wspomnień, związanych z tym co się działo w Toruniu 100 lat temu. Wspominaliśmy moment, kiedy w naszym mieście pojawiło się Wojsko Polskie, kiedy Błękitna Armia wkroczyła do Torunia i szczególny moment pokojowego przekazania władzy Polakom w Ratuszu Staromiejskim przez pruskich zarządców. Otton Stenborn to był pierwszy komisaryczny polski burmistrz – tak wówczas określano stanowisko tego, który odpowiadał za miasto. I jeszcze taki drobny przykład – kiedy nastąpiło przekazanie władzy z wszystkich czterech wieżyczek naszego ratusza nagle wyfrunęły w niebo biało-czerwone flagi.
Wszystko było przygotowane. Kiedy Wojsko Polskie wkraczało od strony dworca Toruń Miasto, bo przecież pociąg, który przyjechał z Wojskiem Polskim podróżował od strony Gniewkowa, to wówczas na terenie Torunia były przygotowane 32 piękne, ozdobne bramy, a żołnierzy witały na ulicach tłumy mieszkańców Torunia. W jedną noc – z 18 na 19 stycznia 1920 roku – wszystkie naraz tabliczki na narożnikach ulic toruńskich zmieniły nazwy z niemieckich na polskie.
Wszystko było przygotowane. Kiedy Wojsko Polskie wkraczało od strony dworca Toruń Miasto, bo przecież pociąg, który przyjechał z Wojskiem Polskim podróżował od strony Gniewkowa, to wówczas na terenie Torunia były przygotowane 32 piękne, ozdobne bramy, a żołnierzy witały na ulicach tłumy mieszkańców Torunia. W jedną noc – z 18 na 19 stycznia 1920 roku – wszystkie naraz tabliczki na narożnikach ulic toruńskich zmieniły nazwy z niemieckich na polskie.
I nikt wtedy nie zwracał uwagi na koszty.
– Najważniejsza była moc oczekiwania na Polskę. Przecież tuż, tuż – za nieodległą wówczas jeszcze ciągle granicą – była już Polska od listopada 1918 roku. W Toruniu to pragnienie Polski było bardzo silne.
Teraz wszystko jest przygotowane do obchodów rocznicowych – między innymi w piątek w południe rozpocznie się w ratuszu sesja naukowa, a po południu zaplanowano wernisaż wystawy „Toruń niepodległy". Co na niej zobaczymy?
– Pokazujemy to, co udało się zgromadzić z okresu sprzed 100 lat. Będą oczywiście prezentowane zachowane zdjęcia, fragmenty zachowanych elementów zdobniczych – to wszystko, co mogło znaleźć się jeszcze w archiwach muzealnych czy w archiwach prywatnych.
Zarówno konferencja, jak i wystawa odbywają się w Ratuszu Staromiejskim. Przypomnę raz jeszcze –to było to miejsce symboliczne 100 lat temu, gdzie nastąpiło przejęcie władzy przez polskich cywilów, oczywiście pod patronatem Wojska Polskiego.
Bardzo ciekawie zapowiada się sobota, to będzie kulminacja – 18 stycznia 2020 roku to dokładnie setna rocznica powrotu Torunia do wolnej Polski. (...)
