prof. Radosław Sojak [wideo]
2019-12-31
Co się wydarzyło w tym roku ważnego? O czym powinniśmy pamiętać, a co będziemy chcieli szybko zapomnieć? Czego oczekujemy w 2020 roku w polityce, gospodarce, w kulturze? Gościem był prof. Radosław Sojak z UMK w Toruniu. 
Michał Jędryka: Koniec roku zawsze skłania do podsumowań. Czy któreś wydarzenie mijającego roku uważa pan za najbardziej istotne, przełomowe?
Radosław Sojak: To był bardzo specyficzny rok. Naszą uwagę skupiały pewne procesy, które były często serią różnego rodzaju wydarzeń. Nie wyróżniam żadnego z tych wydarzeń, bo one są istotne w pewnym ciągu. Trzy przykłady: dwa ze sceny międzynarodowej, jeden wewnętrzny. Zagranicą to był rok, który minął pod znakiem sagi Brexitu. Choć dokona się on prawdopodobnie na początku 2020 roku, to był to rok, który zadecydował, że Brexit się jednak dokona. Drugie takie wydarzenie to jest to co się dzieje w Hongkongu. To coś co można nazwać mianem powstania, wojny domowej, rewolty, która ma kilka punktów kulminacyjnych, symbolicznych, np. oblężenie politechniki, ale istotne jest też to ile to trwa. Na scenie krajowej to był rok mijający pod znakiem maratonu wyborczego.
Po Brexicie, po tym co się stanie, Unia Europejska będzie taka sama jaka była? Czy będzie to zupełnie inna organizacja?
Ona nie będzie ani zupełnie inna, ani taka sama. Ona ewoluuje już od pewnego czasu. Jest to wstrząs tożsamościowy dla Unii, zresztą nie pierwszy. To był też rok, który mijał pod znakiem poszerzania pewnej podmiotowości politycznej na arenie globalnej przez Turcję, która urasta do rangi ponadregionalnego gracza. Turcja również się od UE odwróciła, choć nieco wcześniej. Unia będzie musiała się wymyślić na nowo. Na pewno w tej nowej Unii będzie trudniej maskować dominującą rolę Niemiec i Francji. Pojawią się pokusy by ponownie uruchomić jakiś proces wewnętrznego różnicowania na państwa rdzenia i to co mogłoby od niego odpaść. Pojawią się pokusy federalizmu, mimo wyborów europejskich, które pokazały, że raczej społeczeństwa europejskie zmierzają w nieco innym kierunku.
Wróćmy do Polski. Wspomniał pan o wyborach. Niby nic się nie zmieniło, a jednak, coś się chyba zmieniło.
Tak, kilka rzeczy się zmieniło. Warto zacząć od majowych wyborów europejskich. To były wybory, w których PiS przebiło szklany sufit, uzyskano wynik, którego nikt się nie spodziewał. Do tego wszystkiego PiS odniosło taktyczne zwycięstwo nad opozycją, bo, zresztą w obu wyborach, opozycja popełniła strategiczne błędy. Najprawdopodobniej należało w wyborach europejskich iść oddzielnie, a w parlamentarnych razem. Po stronie PiS po wyborach parlamentarnych pozostał pewien niedosyt, zmienił się skład i układ sił oraz władzy w Senacie. Z drugiej strony uzyskano Parlament, który dużo lepiej oddaje polityczne poglądy Polaków, niż poprzedni. Wynik obu tych wyborów należy uznać, za niepolitycznie pozytywny - jeśli mogę użyć takiego sformułowania. (...).
