Uroczystości w 25. rocznicę nowelizacji konstytucji
Uroczysta zmiana warty przed Pałacem Prezydenckim w Warszawie. Fot. PAP/Tomasz Gzell
W 25. rocznicę znowelizowania konstytucji PRL odbyła się uroczysta zmiana warty przed Pałacem Prezydenckim. Nowelizacją ustawy zasadniczej z 29 grudnia 1989 r. Sejm zmienił nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska i przywrócił godło z orłem w koronie.
"Dokładnie ćwierć wieku temu, 29 grudnia 1989 r., Sejm zmienił konstytucję przywracając państwu historyczną nazwę świadczącą o jego suwerenności - Rzeczpospolita Polska - i też zmienił godło, herb Rzeczypospolitej: na głowę orła wróciła złota królewska korona" - powiedział w poniedziałek dziennikarzom doradca prezydenta, prof. Tomasz Nałęcz.
Podkreślił, że wydarzenie to było symbolicznym podsumowaniem ważnych zmian w konstytucji. "Z konstytucji wykreślono zapis o dominującej roli PZPR, o sojuszu ze Związkiem Sowieckim. To jednocześnie było potwierdzeniem tych zmian gospodarczych, które w tych dniach Sejm uchwalał, a które dzisiaj nazywamy planem Balcerowicza. W ten sposób, i w rzeczywistym wymiarze, i w sposób symboliczny, Sejm wieńczył te parę miesięcy zmian, które PRL zmieniły w Rzeczpospolitą Polską" - przypomniał Nałęcz.
Według niego zmiana konstytucji stanowiła również początek kolejnych zmian "z najważniejszą reformą - ustanowieniem samorządności na poziomie gminnym i z pierwszymi wolnymi wyborami w Rzeczypospolitej". "Takimi wyborami były wybory samorządowe" - mówił.
"Ta zmiana konstytucji chyba jest rekordem w skali światowej, bo dokonano bardzo ważnej, zasadniczej zmiany konstytucji w ciągu zaledwie paru dni. 29 grudnia po kilkudniowych przygotowaniach Sejm zmienił konstytucję, następnego dnia zrobił to Senat. 31-go zmiana weszła w życie" - zaznaczył Nałęcz.
Podkreślił, że zmiana dokonała się niemal jednomyślnie. Przypomniał, że za nowelizacją głosowało 374 posłów, 11 wstrzymało się od głosu, jeden poseł - z PZPR - głosował przeciw. "Duża była liczba posłów nieobecnych - to byli posłowie PZPR, którzy tej zmiany nie chcieli zaakceptować. Woleli na ten moment pozostać w domach" - zauważył. Według Nałęcza zmiana w konstytucji stanowiła realizację woli społeczeństwa wyrażonej w wyborach 4 czerwca 1989 roku.
Kulminacją poniedziałkowych obchodów rocznicy zmian w Konstytucji PRL będzie uroczystość przed Pałacem Prezydenckim o godz. 16. Na fasadzie Pałacu zostanie zapalona okolicznościowa iluminacja. Planowane jest także wystąpienie prezydenta Bronisława Komorowskiego.
Artykuł pierwszy znowelizowanej konstytucji głosił: "Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej".
Z konstytucji usunięto m.in. ideologiczny wstęp, zdania o socjalizmie i gospodarce planowej oraz regulacje dotyczące przewodniej roli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Suwerenem stawał się Naród, rozumiany jako wspólnota równoprawnych obywateli, który "sprawuje władzę przez swych przedstawicieli wybieranych do Sejmu, Senatu i do rad narodowych; sprawowanie władzy następuje także poprzez wyrażanie woli w drodze referendum".
Odnosząc się do partii politycznych, konstytucja stwierdzała, że zrzeszają one "na zasadach dobrowolności i równości obywateli Rzeczypospolitej Polskiej w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa".
W kolejnych artykułach zagwarantowano m.in. udział samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy oraz swobodę działalności gospodarczej bez względu na formę własności. (PAP)