Nagroda Pary Prezydenckiej za twórczość dla dzieci i młodzieży
Uhonorowano twórców, którzy wyróżniali się wobec młodych odbiorców w ostatnim 25-leciu. Fot. PAP/Jacek Turczyk
Andrzej Maleszka, Joanna Papuzińska, Andrzej Hundziak, Józef Wilkoń i Maciej Wojtyszko - to laureaci nowo ustanowionej przez prezydenta RP nagrody za osiągnięcia w twórczości dla dzieci i młodzieży. Artyści odebrali ją w środę w Warszawie.
"Kontakt dzieci z dobrą, piękną, wartościową sztuką to kwestia kształtowania przyszłych pokoleń Polski, kształtowania gustów, zapotrzebowania na sztukę. Chcielibyśmy, aby w każdym z dzieci, w każdym z młodych ludzi zostało coś, co stanowi ogromną wartość - wolna wyobraźnia" - mówił prezydent Bronisław Komorowski.
W pierwszej edycji nagrody uhonorowani zostali twórcy, którzy wyróżniali się działalnością artystyczną dla młodych odbiorców w ostatnim 25-leciu.
Laureatką w kategorii literackiej została Joanna Papuzińska, której twórczość, jak podano w uzasadnieniu decyzji jury nagrody, "odwołuje się do tradycji, sięga po symbole (...). Szczególne miejsce w twórczości Joanny Papuzińskiej zajmują adresowane do młodego odbiorcy książki wspomnieniowe, które stanowią głębokie, przejmujące świadectwo swego czasu. W dorobku ma dziesiątki niezapomnianych wierszy, baśni i opowiadań, które fascynują kolejne pokolenia. Jest niestrudzoną popularyzatorką czytelnictwa wśród dzieci".
W kategorii muzycznej nagroda przypadła Andrzejowi Hundziakowi - jak uzasadniono - "jednemu z nielicznych kompozytorów współczesnych, którzy znaczną część swojej pracy twórczej poświęcili młodym odbiorcom i wykonawcom". "Jego utwory chóralne i instrumentalne pozwalają dzieciom na żywy kontakt ze współczesnymi technikami kompozytorskimi. Nie zapomina o nastoletnich melomanach i im zadedykował skomponowaną przed kilku laty +Fantazję dla 9 solistów+. Twórczość dla dzieci i młodzieży Andrzeja Hundziaka stanowi blisko jedną trzecią jego bogatego dorobku twórczego" - przypomnieli jurorzy.
Reżyser Andrzej Maleszka został nagrodzony w kategorii filmowej. "Jego filmy mówią często o ważnych problemach wieku młodzieńczego, o samotności, o trudnych czasem relacjach dzieci i dorosłych, ale także o radosnym przeżywaniu dzieciństwa. Jest twórcą ponad 30 filmów oraz wielu spektakli teatralnych, z czego wszystkie powstały na podstawie autorskich scenariuszy. Zrealizował serial +Magiczne drzewo+, którego kinowa wersja zdobyła nagrody na najważniejszych festiwalach filmów dla dzieci i młodzieży na całym świecie" - napisano w uzasadnieniu decyzji jury.
"Twórczość dla dzieci, to nie jest to samo, co twórczość dla odbiorców dorosłych. W momencie, kiedy robimy film dla dzieci, tworzymy człowieka. Oznacza to, że musimy być bardzo odpowiedzialni. To, co stworzymy, tak naprawdę zaczyna żyć prawdziwym życiem dopiero w wyobraźni dzieci i to jest rzecz zupełnie niezwykła" - powiedział Maleszka.
Józef Wilkoń, laureat w kategorii plastycznej, tworzy ilustracje, na których - jak uzasadniono - przyroda "przepełniona jest poczuciem szczęścia i majestatycznego spokoju". "Zilustrował blisko 200 książek. Wydawnictwa, przy których współpracował przetłumaczono na ponad 20 języków" - przypomniało jury.
Wilkoń powiedział, że "Polska, jeśli nie jest pierwsza, to jest w czołówce krajów, które twórczość dla dzieci potraktowały z sercem i z ambicją. Polscy edukatorzy, polscy wydawcy mają kolosalną zasługę w świecie, dzięki nim twórczość dla dzieci zaczęła być traktowana jak sztuka".
W kategorii teatralnej nagroda przypadła Maciejowi Wojtyszce, którego spektakle odwołują się - jak uznało jury - "do spraw najistotniejszych, ważnych zarówno dla dzieci jak i dla dorosłych". "Maciej Wojtyszko robi przedstawienia oparte na utworach własnych i innych autorów. Do wielu spektakli stworzył też piosenki. Wymyślił słynną Brombę, która, wraz z przyjaciółmi, wnikliwie przygląda się rzeczywistości dostrzegając - jak dziecko - jej najcudowniejszy i najgłębszy wymiar" - uzasadniło jury.
Pierwsza edycja nagrody jest wyjątkowa, ze względu na przypadającą w 2014 roku 25. rocznicę odzyskania przez Polskę wolności. Dlatego w tym roku nagroda została przyznana twórcom wszystkich pięciu kategorii, którzy wyróżniali się działalnością artystyczną dla dzieci i młodzieży w ostatnim 25-leciu. W następnych latach nagroda będzie przyznawana tylko w jednej kategorii, co rok w innej. W ciągu pięciu lat kadencji każdy kolejny prezydent będzie mógł uhonorować twórców w każdej z kategorii nagrody.
Nagroda Pary Prezydenckiej za wybitne osiągnięcia w twórczości dla dzieci i młodzieży jest wyróżnieniem honorowym. Laureaci, oprócz statuetki, nie otrzymują z tego tytułu jakichkolwiek gratyfikacji finansowych, mogą natomiast wykorzystywać fakt jej przyznania w materiałach promocyjnych i reklamowych. Autorami statuetki są Jerzy Porębski oraz Grzegorz Niwiński.
Uprawnionymi do zgłaszania kandydatów do Nagrody są: Polski Instytut Sztuki Filmowej, Instytut Książki, Instytut Muzyki i Tańca, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego oraz członkowie kapituły. Zasiadają w niej: pisarka i ilustratorka Joanna Olech, aktorka Anna Seniuk, autor filmów animowanych Piotr Dumała, historyk literatury Grzegorz Leszczyński, dyrektor Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu Jerzy Moszkowicz oraz Maciej Klimczak – podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP.
W każdej kategorii kapituła uwzględniać będzie zarówno artystów wykorzystujących tradycyjne formy przekazu artystycznego, jak również tych, którzy łączą różne media (np. słuchowiska, komiksy, gry edukacyjne itp.). Spośród kandydatów rekomendowanych przez kapitułę para prezydencka wybierać będzie laureata w danej kategorii. (PAP)